10 Haziran 1829 tarihinde Henley on Thames’te bugün seviyeli bir çekişmenin konusu olan ilk kürek yarışı yapıldı; Cambridge ve Oxford üniversiteleri arasında.
Daha sonra da gelenekselleşen, televizyondan yayınlanan, binlerce kişinin izlediği, kadınların da yarışabileceği ve ilginç olaylara tanık olan yarışmalar başladı.
Geçmişi yarışlar kadar ilginç olan 196 yıllık geleneğe-çekişmeye yıl dönümünde göz atalım dedim.
Bakalım derslere mi küreklere mi asılmak gerekir.
Gelenek haline gelmeden önceki haliyle başlayayım o halde…
Liseden arkadaş Charles isimli iki adaş öğrenciden biri Cambridge ve diğeri de Oxford okullarında okumaya başladıklarında kendilerine bir yarış daveti geldi ama bu bir meydan okuma olarak algılandı ve Cambridge mensubu Charles yarışı kaybetti. Bu karşılıklı bir ihtiras yarattı, yarışı bir sonraki yıl da tekrarladılar.
O zaman takım değildiler, amblem ve renkleri belirlenmemişti ve daha da önemlisi kuralları ve standartları da yoktu. Hem Cambridge Üniversitesi’nin St John Okulu ve hem Oxford Üniversitesi’nin Christ Church Okulu renkleri mavi idi, iki okul klübü de aynı rengi kullanma konusunda ısrar etti ve AÇIK ve KOYU mavi renklerinde karar kılındı.
Başka anlaşmazlıklar da oldu; 1829 yılındaki ilk yarış Henley on Thames’te yapıldı ama daha sonraki yıllarda nerede yapılacağına dair anlaşmazlık çıktı. Cambridge Londra’yı tercih ederken Oxford Henley’de ısrar etti ama yarışlar bugün Putney’den Mortlake’e 6.8 kilometrelik mesafede yapılıyor ki bu olimpiyat oyunlarındaki kürek yarışları uzunluğunda daha fazladır, hem de 3 katı kadar.
İki okul arasında olsa da ülkenin en bilinen, en çok kullanılan ve en uzun nehrinde ve Londra'da yapılagelen bir yarış halini aldı.
Ulusal bir yarış olmamasına rağmen o kadar popülerdir ki Thames Nehri kenarına sıralanarak yarışları seyretmek olası hava muhalefetine rağmen popülerdir. Televizyondan da seyretmek mümkündür.
Her yıl yaz başında yapılmasına rağmen bazı seneler hava şartları o kadar kötü gitti ki takımlar bazen köpüren ve taşan nehir sularına karşı yarışıp kürek çektiler. Hatta 1912 yılının yarışında o kadar yağmur yağdı ki her iki takımın kayıkları de aşırı yağmurdan su alıp batınca yarış ertesi güne ertelendi...yağmur durmamışsa bir sonraki güne.
Bu iki takım birbirinden o kadar iyidir ki 1877 yılında jüri kimin kazandığına karar veremedi. Yarışın berabere bittiği ilan edildi. Hakemin 70 yaş üstü olduğu, bir gözünün kör olduğu, yarışma anında sarhoş olduğu iddiasıyla itirazlar da oldu ama gerçek değişmedi; BERABERE.
Her iki takım da mavidir ve açık ve koyu mavi olarak ayırt edilirler; açık mavi Cambridge takımı ve koyu mavi de Oxford takımı ki Açıklar’ın Koyular’a farkı 87’ye 81’dir.
Açıklar, 1924 ile 1936 yılları arasında 13 defa arka arkaya kupayı kaptırmadı Koyular’a.
Kadınlar da bu yarışların neresindedir?
Varlık göstermeye başladılar elbette; erkeklerden 100 yıl sonra 1927 yılından beri kollarını kullanıyorlar.
Açıklar’ın kadınları da rekora koştu. 47 kere Cambridge kadınları kazanmışken 40 kere de Oxford kadınları kazandı.
Ayrıca 2022 yılında kadınların kürekçileri kendi üniversite erkek takımından bile daha hızlı kürek çektiler. Eğer 2014 yılında Oxford erkek öğrencilerine karşı yarışsalardı kazanacaklardı, çünkü erkeklerden daha hızlı kürek çektiler. Ama erkekler ile kadınlar aynı kategoride yarışmıyor.
Bu yarışlarda bu kadar başarılı netice çıkardıklarına göre bu öğrencilerin sporcu üniversite öğrencisi olması gerekir diye düşünebilirsiniz ama Amerika'daki üniversitelerden bildiğimiz sporcu öğrencilere burs verme uygulaması Cambridge ve Oxford üniversiteleri okullarında geçerli değildir. Öncelikli şart akademik kriterleri sağlayıp okula girmektir. Sporculuğun okula girişte öne geçirecek bir etkisi yoktur. Ancak kabulden sonra sporcu olan, devam ettirmek isteyen öğrencilere finansal destek verilir. Kaldı ki öğrenciler akademik faaliyetlere öncelik vermeli ve dönemi tamamlamalıdır. Spor faaliyeti derslerle beraber olabilecek bir faaliyet olmalıdır. Hatta bu sebeple Cambridge Üniversitesi’nde okuyan Alman kürekçi Thorsten Engelmann derslerini tamamlamak yerine Almanya’ya gidip Beijing Olimpiyatları’na hazırlanmayı tercih edince okulunda kürek yarışçısı olarak takımda kalamadı.
O sebeple küreklere asılmadan önce akademik başarı için dersleri asılma şartı esastır.
