Hayatın akışında her günümüz aynı parlaklıkla başlamıyor. Kimi sabahlar güneş penceremizden içeriye coşkuyla süzülürken kimi zaman da bulutlar gökyüzünü kaplıyor. İşte tam da bu anlarda bize düşen en önemli görev, kendi içsel ışığımızı yakabilmek.
İçsel ışık; umut, motivasyon, anlam ve içsel güçle birleştiğinde yaşamın karanlık anlarını aydınlatan en değerli enerji kaynağıdır. Peki, bu ışığı nasıl güçlendiririz?
Psikoloji literatüründe “içsel motivasyon” kavramı, bireyin kendi değerlerinden ve tutkularından aldığı enerji olarak tanımlanır. Edward Deci ve Richard Ryan’ın Öz Belirleme Teorisi (Self-Determination Theory, 1985) araştırmaları, insanların içsel motivasyonlarını beslediklerinde daha uzun vadeli başarıya ulaştıklarını göstermektedir.
Ayrıca nörobilim alanında yapılan çalışmalarda, umut ve iyimserlikle ilişkili düşüncelerin beyinde dopamin salgısını artırdığı bulunmuştur (Snyder, 2002). Dopamin, sadece “mutluluk hormonu” değil, aynı zamanda öğrenme ve hedefe ulaşma süreçlerinde kritik rol oynayan bir nörotransmiterdir. Yani içsel ışığımızı yaktığımızda, beynimiz başarıya doğru bir kimyasal yakıt üretir.
Her birey hayatında farklı türde karanlık dönemlerden geçer: iş hayatında belirsizlikler, kişisel yaşamda kayıplar, toplumsal krizler... Dünya Sağlık Örgütü’nün 2023 raporuna göre, yetişkinlerin %43’ü son bir yıl içinde en az bir kez “geleceğe dair karamsarlık” yaşamış.
Burada kritik nokta şudur: Biz karanlık anları kontrol edemeyiz, fakat o anlarda nasıl tepki vereceğimizi seçebiliriz. “Işığımızı yakmak”, aslında bilinçli bir seçimdir.
Psikolog Martin Seligman’ın Pozitif Psikoloji çalışmaları da bunu destekliyor. Seligman’a göre, umut ve şükran duygusu geliştiren bireyler, stresli dönemlerde %25 daha yüksek psikolojik dayanıklılık gösteriyor.
İçsel ışığımızı yakmanın temelde 3 anahtarı vardır. Bunlar “Anlam Yaratmak”, “Küçük Başarıları Kutlamak” ve “Toplulukla Bağ Kurmak”tır.
Viktor Frankl’ın “İnsanın Anlam Arayışı” adlı çalışmasında belirttiği gibi, en zor koşullarda bile yaşamı anlamlı kılmak insanın varoluşsal ışığını yakar. Bizler her gün, küçük de olsa yaptığımız işe, ilişkilerimize ya da topluma değer kattığımızı hissettiğimizde kendi ışığımızı yakmış oluruz.
Harvard Business School’dan Teresa Amabile’nin araştırması, “küçük ilerlemeler”in motivasyonu kalıcı biçimde artırdığını ortaya koyuyor. Yani bir hedefe doğru attığımız her küçük adım, içimizdeki ışığı güçlendiriyor.
İnsan sosyal bir varlıktır. Gallup’un 2022 raporuna göre, iş yerinde güçlü bağlara sahip çalışanlar %50 daha fazla bağlılık gösteriyor. Demek ki kendi ışığımızı yakmanın yollarından biri de başkalarının ışığına dokunmak, dayanışma içinde olmaktır.
Araştırmalar, içsel ışığını yakabilen insanların ortak bir özelliği olduğunu söylüyor: kontrol odağını içe almak. Yani koşulların değil, kendi tavır ve seçimlerinin belirleyici olduğuna inanmak.
Bunu pratik hayata taşıdığımızda; işteki başarısız bir proje, kaybedilen bir müşteri ya da ertelenen bir fırsat karşısında “Ben şimdi ne öğrenebilirim, hangi yeni ışığı yakabilirim?” sorusu bize güç verir.
Biz, yeni bir aya, yeni bir haftaya ve yeni bir döneme başlarken, dış koşullar her zaman istediğimiz gibi olmayabilir. Ancak biz kendi ışığımızı yakarak çevremize de umut olabiliriz. Liderlikte de bu böyledir. Gerçek liderler, karanlıkta parlayan bir fener gibi yol gösterir.
Aklımızda olsun, ışık yakmak tutumu bulaşıcıdır. Biz yaktığımızda, başkaları da ilham alır. İşte bu yüzden, güneş doğmasa bile biz kendi ışığımızı yakabiliriz. Kendi ışığımızı yakmak, aslında yaşamın bize sunduğu en büyük özgürlüklerden biridir. İçsel motivasyonumuzu beslemek, anlam yaratmak, küçük adımları kutlamak ve başkalarıyla bağ kurmak bize sadece bireysel güç katmaz; aynı zamanda çevremizi de aydınlatır. O yüzden kendimize şunu hatırlatalım:
Güneşin doğmasını bekleme, ışığını sen yak. Çünkü o ışık hem sana hem de çevrene yeter…
M.Efsun Yüksel Tunç
Eğitmen ve Yönetim Danışmanı
Yaşam ve Yönetici Koçu
https://www.linkedin.com/in/efsunyukseltunc/
@indusefsun
#kişiseligelişim #liderlik #motivasyon #özfarkındalık #pozitifpsikoloji #nörobilim #psikoloji #pozitifpsikoloji #dayanıklılık #liderlikbecerileri #işhayatındaışık #kurumkültürü #çalışanbağlılığı #hedeflerleçalışmak
