banner1189

banner1310

banner974

banner646

banner1315

banner1262

banner1068

banner1299

14.11.2023, 10:09

Erol Güngör’ü anarken…

Otuz yıl önce, 1993 yılının kasım ayında, Amsterdam’da Erol Güngör’ün profesörlük tezi “Değerler Psikolojisi” ilk kez kitap olarak yayınlandı. Kitabının sunuş bölümünün ilk paragrafında şu cümleler yer alıyor: “Ölenlerle yaşayanlar arasındaki irtibat hiç kesilmez. Ölenlere karşı mesuliyetlerimiz hep devam eder. Kötü bir hareket yaparsak ölülerimizin ‘kemikleri sızlar’, iyi bir hayat sürersek onları ‘şadetmiş’ oluruz”. Bugün de, aradan geçen otuz yıl sonra, yine bir kasım ayında, Erol Güngör’un ruhunu şadetmek için, cümleler kurmaya gayret edeceğiz.

“Değerler Psikolojisi”ne geçmeden önce, kitabın sunuş bölümünden bazı paragrafları, kısaca burada iktibas etmek istiyorum. Esasen, iktibas edilen cümleler arasında, “Değerler Psikolijisi”nin ipuçlarına rastlayacaksınız.

“Erol Güngör’ü, seksenli yılların başında henüz slogan ile düşünceyi ayırt edemeyecek bir yaşta tanıdım. Hollanda’ya göç ettiğim ilk yıllarda Yeni Sözcü ve Hamle dergileri başta olmak üzere, Selçuk Üniversitesi öğrencilerinin çıkardıkları Konevi dergisininde Erol Güngör’un yazılarını takip ettim. Yeni bir çevre, farklı bir kültür ve bende başlayan –kendimi- sorgulama, sosyal olaylar, kültürel değişim ve devamla düşüncelerime ve davranışlarıma etki eden dış faktörler üzerine düşünmeye başladığım yıllar…”

İktibasa devam…

Vefatından, kısa bir süre önce, Konevi dergisinde Erol Güngör’le yapılan bir mülakatta ‘gençlerin okuma çağlarında bulundukları, ancak iyice yüklerini aldıktan sonra yazabilecekleri hakkında yaygın bir kanaat vardır. Ben bunun aksini düşünüyorum. Gençlerin, daha çok okumalarını teşvik eden faaliyetlerden biri de yazmaktır; yazmak için daima çok okumak ve aynı zamanda bir fikir geliştirmeyi öğrenmek zorundadırlar’ ifadesi beni tamamen etkilemişti”.

Erol Güngör’ü daha yakından tanımak amacıyla okuduğum ilk kitabı “İslam’ın Bugünkü Meseleleri”ydi. Kitapta şu cümelerin altını çizmiştim: “Din değişmediği halde, insanların onunla ilgili anlayışları değişiyorsa, o zaman bu değişmenin sebeplerini dinde ve insanlarda değil, fakat onların dışında bir takım kaynaklarda aramamız lazımdır”.  

Bu iktibaslardan sonra, “Değerler Psikolojisi”ne dönelim.

Esasen, son tespit yani insanın dışındaki bir takım kaynaklar, yani insanın çevresiyle kurduğu ilişki, bize değerler psikolojisi hakkında ömenli ipucları vermektedir. Zira bu süreç sosyalleşme süreci olarak nitelendirilir. İşte, çocuk veya kişi değerler sistemini yani inaçları bu süreçte öğrenir. Sosyal öğrenme olarak da tanımlanan değerler sistemi, aile, okul ve sosyal çevre tarafından şekillendirilir. Çünkü insan, eğitilmeye, terbiye edilmeye ve şekil verilmeye en müsait bir varlıktır.

Değerler sistemi dinamik bir yapıya sahiptir. Günün ihtiyaçları, toplumsal değişim ve gelişmelere göre şekillenir. Değerler konusunda nesiller arasında gözlenen farklılık da buradan kaynaklanır. Bu dinamikliğe rağmen, her toplumda yazılmamış ancak genel olarak kabul görmüş kurallar, norm ve değerler sistemi ve anlayışı vardır. Kişinin, toplumda kaliteli ve saygın bir yaşam sürmesi, ahenk içinde ilişkiler kurması ve en önemlisi de kişinin kendisi olabilmesi sağlayan amiller norm ve değerler diye tanımladığımız yazılı ve yazılmamış kurallardır.

Erol Güngör, değerler psikolojisinde önemli bir yer teşkil eden ‘ahlâk değerleri’ üzerinde durur. Ahlak felsefesinden hareketle, Güngör, ‘değer’ kavramını “bir şeyin arzu edilebilir veya edilemez olduğu hakkındaki inançtır” yorumunu yapar. Güngör, devamla ‘değeri’, bir inanç olarak ele alarak, ahlâk psikolojisine göre, “değer bir inanç olmak bakımından, dünyamızın belli bir kısmıyla ilgili idrak, duygu ve bilgilerimizin bir terkibidir” tanımlamasını yapar.

Değerlerin değişebilir olduğuna dikkat çekmiştik. Buna göre kişinin sosyal çevresi yanı sıra, günümüzde, teknolojinin sunduğu imkanlarla, küresel etkileşim ve gelişmelerin de, değerler üzerindeki etkilerini hatırlamamız gerekir.  O halde, üretilen ve üretilecek değerlerin, inanç sistemlerinin normlar haline gelmesi yani uygulanabilir olması, günümüz şartlarına uygun olması gerekmektedir. Çünkü, her çağın kendine has bir ruhu, kendine has bir karakteri vardır. Değerlerin ve ahlakın değişimini bu yönde ele almak gerekmektedir.

Bu vesileyle, Erol Güngör’ü, vefatının 40’ıncı yıl dönümünde rahmet ve mağfiretle anar, fikirlerinin, yorumlarının, tespitlerinin ve tekliflerinin bilim insanları tarafından yeniden düşünülmesini arzu ederim. Ruhu Şad olsun.

Veyis Güngör
13 kasım 2023

Bu yazı, Selçuk Üniversitesi ve Konya Büyükşehir Belediyesi’nin 15 kasım 2023 tarihinde organize ettikleri, vefatının 40. Yıldönümünde EROL GÜNGÖR SEMPOZYUMU, çerçevesinde kaleme alınmıştır.

Yorumlar (1)
Ibrahim gormez 2 hafta önce
Degerler manzumesinde bence eksik olan bazi durumlari maalesef göremedim mesela ahde vefa bu degerler içinde yer alirmi yoksa ayri bir manzumemi bununla ilgili dusuncelerinizi merak ediyorum dogrusu. EROL Hocaya rahmet dilerim
banner647
banner1317
banner872
banner1207
banner1325
banner673
Puan Durumu
Takımlar O P
1. Fenerbahçe 13 34
2. Galatasaray 13 34
3. Beşiktaş 13 25
4. A.Demirspor 13 23
5. Trabzonspor 13 23
6. Kayserispor 13 23
7. Antalyaspor 13 19
8. Kasımpasa 13 18
9. Rizespor 13 18
10. Hatayspor 13 17
11. Ankaragücü 13 16
12. Sivasspor 13 15
13. Gaziantep FK 13 15
14. Karagümrük 13 14
15. Konyaspor 13 13
16. Pendikspor 13 13
17. Başakşehir 13 12
18. Alanyaspor 13 10
19. Samsunspor 13 8
20. İstanbulspor 13 8
Takımlar O P
1. Eyüpspor 13 33
2. Kocaelispor 13 29
3. Bandırmaspor 13 25
4. Göztepe 13 23
5. Gençlerbirliği 13 23
6. Bodrumspor 13 21
7. Sakaryaspor 13 20
8. Keçiörengücü 13 19
9. Ahlatçı Çorum FK 13 17
10. Erzurumspor 13 17
11. Boluspor 13 16
12. Adanaspor 13 15
13. Manisa FK 13 14
14. Şanlıurfaspor 13 14
15. Ümraniye 13 12
16. Pendikspor 0 0
17. Tuzlaspor 13 11
18. Giresunspor 13 9
19. Altay 13 5
Takımlar O P
1. Arsenal 13 30
2. M.City 13 29
3. Liverpool 13 28
4. Aston Villa 13 28
5. Tottenham 13 26
6. M. United 13 24
7. Newcastle 13 23
8. Brighton 13 22
9. West Ham United 13 20
10. Chelsea 13 16
11. Brentford 13 16
12. Wolves 13 15
13. Crystal Palace 13 15
14. Fulham 13 15
15. Nottingham Forest 13 13
16. Bournemouth 13 12
17. Luton Town 13 9
18. Sheffield United 13 5
19. Everton 13 4
20. Burnley 13 4
Takımlar O P
1. Real Madrid 14 35
2. Girona 14 35
3. Atletico Madrid 13 31
4. Barcelona 14 31
5. Athletic Bilbao 14 25
6. Real Sociedad 14 25
7. Real Betis 14 24
8. Getafe 14 19
9. Valencia 14 19
10. Rayo Vallecano 14 19
11. Las Palmas 14 18
12. Villarreal 14 15
13. Deportivo Alaves 14 15
14. Osasuna 14 14
15. Sevilla 13 12
16. Cadiz 14 11
17. Mallorca 14 10
18. Celta Vigo 14 8
19. Granada 14 7
20. Almeria 14 3
banner892
banner916
Günün Karikatürü Tümü
banner928