banner1189

banner1310

banner974

banner646

banner1315

banner1287

banner1068

banner1299

14.11.2023, 10:09

Erol Güngör’ü anarken…

Otuz yıl önce, 1993 yılının kasım ayında, Amsterdam’da Erol Güngör’ün profesörlük tezi “Değerler Psikolojisi” ilk kez kitap olarak yayınlandı. Kitabının sunuş bölümünün ilk paragrafında şu cümleler yer alıyor: “Ölenlerle yaşayanlar arasındaki irtibat hiç kesilmez. Ölenlere karşı mesuliyetlerimiz hep devam eder. Kötü bir hareket yaparsak ölülerimizin ‘kemikleri sızlar’, iyi bir hayat sürersek onları ‘şadetmiş’ oluruz”. Bugün de, aradan geçen otuz yıl sonra, yine bir kasım ayında, Erol Güngör’un ruhunu şadetmek için, cümleler kurmaya gayret edeceğiz.

“Değerler Psikolojisi”ne geçmeden önce, kitabın sunuş bölümünden bazı paragrafları, kısaca burada iktibas etmek istiyorum. Esasen, iktibas edilen cümleler arasında, “Değerler Psikolijisi”nin ipuçlarına rastlayacaksınız.

“Erol Güngör’ü, seksenli yılların başında henüz slogan ile düşünceyi ayırt edemeyecek bir yaşta tanıdım. Hollanda’ya göç ettiğim ilk yıllarda Yeni Sözcü ve Hamle dergileri başta olmak üzere, Selçuk Üniversitesi öğrencilerinin çıkardıkları Konevi dergisininde Erol Güngör’un yazılarını takip ettim. Yeni bir çevre, farklı bir kültür ve bende başlayan –kendimi- sorgulama, sosyal olaylar, kültürel değişim ve devamla düşüncelerime ve davranışlarıma etki eden dış faktörler üzerine düşünmeye başladığım yıllar…”

İktibasa devam…

Vefatından, kısa bir süre önce, Konevi dergisinde Erol Güngör’le yapılan bir mülakatta ‘gençlerin okuma çağlarında bulundukları, ancak iyice yüklerini aldıktan sonra yazabilecekleri hakkında yaygın bir kanaat vardır. Ben bunun aksini düşünüyorum. Gençlerin, daha çok okumalarını teşvik eden faaliyetlerden biri de yazmaktır; yazmak için daima çok okumak ve aynı zamanda bir fikir geliştirmeyi öğrenmek zorundadırlar’ ifadesi beni tamamen etkilemişti”.

Erol Güngör’ü daha yakından tanımak amacıyla okuduğum ilk kitabı “İslam’ın Bugünkü Meseleleri”ydi. Kitapta şu cümelerin altını çizmiştim: “Din değişmediği halde, insanların onunla ilgili anlayışları değişiyorsa, o zaman bu değişmenin sebeplerini dinde ve insanlarda değil, fakat onların dışında bir takım kaynaklarda aramamız lazımdır”.  

Bu iktibaslardan sonra, “Değerler Psikolojisi”ne dönelim.

Esasen, son tespit yani insanın dışındaki bir takım kaynaklar, yani insanın çevresiyle kurduğu ilişki, bize değerler psikolojisi hakkında ömenli ipucları vermektedir. Zira bu süreç sosyalleşme süreci olarak nitelendirilir. İşte, çocuk veya kişi değerler sistemini yani inaçları bu süreçte öğrenir. Sosyal öğrenme olarak da tanımlanan değerler sistemi, aile, okul ve sosyal çevre tarafından şekillendirilir. Çünkü insan, eğitilmeye, terbiye edilmeye ve şekil verilmeye en müsait bir varlıktır.

Değerler sistemi dinamik bir yapıya sahiptir. Günün ihtiyaçları, toplumsal değişim ve gelişmelere göre şekillenir. Değerler konusunda nesiller arasında gözlenen farklılık da buradan kaynaklanır. Bu dinamikliğe rağmen, her toplumda yazılmamış ancak genel olarak kabul görmüş kurallar, norm ve değerler sistemi ve anlayışı vardır. Kişinin, toplumda kaliteli ve saygın bir yaşam sürmesi, ahenk içinde ilişkiler kurması ve en önemlisi de kişinin kendisi olabilmesi sağlayan amiller norm ve değerler diye tanımladığımız yazılı ve yazılmamış kurallardır.

Erol Güngör, değerler psikolojisinde önemli bir yer teşkil eden ‘ahlâk değerleri’ üzerinde durur. Ahlak felsefesinden hareketle, Güngör, ‘değer’ kavramını “bir şeyin arzu edilebilir veya edilemez olduğu hakkındaki inançtır” yorumunu yapar. Güngör, devamla ‘değeri’, bir inanç olarak ele alarak, ahlâk psikolojisine göre, “değer bir inanç olmak bakımından, dünyamızın belli bir kısmıyla ilgili idrak, duygu ve bilgilerimizin bir terkibidir” tanımlamasını yapar.

Değerlerin değişebilir olduğuna dikkat çekmiştik. Buna göre kişinin sosyal çevresi yanı sıra, günümüzde, teknolojinin sunduğu imkanlarla, küresel etkileşim ve gelişmelerin de, değerler üzerindeki etkilerini hatırlamamız gerekir.  O halde, üretilen ve üretilecek değerlerin, inanç sistemlerinin normlar haline gelmesi yani uygulanabilir olması, günümüz şartlarına uygun olması gerekmektedir. Çünkü, her çağın kendine has bir ruhu, kendine has bir karakteri vardır. Değerlerin ve ahlakın değişimini bu yönde ele almak gerekmektedir.

Bu vesileyle, Erol Güngör’ü, vefatının 40’ıncı yıl dönümünde rahmet ve mağfiretle anar, fikirlerinin, yorumlarının, tespitlerinin ve tekliflerinin bilim insanları tarafından yeniden düşünülmesini arzu ederim. Ruhu Şad olsun.

Veyis Güngör
13 kasım 2023

Bu yazı, Selçuk Üniversitesi ve Konya Büyükşehir Belediyesi’nin 15 kasım 2023 tarihinde organize ettikleri, vefatının 40. Yıldönümünde EROL GÜNGÖR SEMPOZYUMU, çerçevesinde kaleme alınmıştır.

Yorumlar (1)
Ibrahim gormez 3 hafta önce
Degerler manzumesinde bence eksik olan bazi durumlari maalesef göremedim mesela ahde vefa bu degerler içinde yer alirmi yoksa ayri bir manzumemi bununla ilgili dusuncelerinizi merak ediyorum dogrusu. EROL Hocaya rahmet dilerim
banner647
banner1322
banner872
banner1207
banner1325
banner673
Puan Durumu
Takımlar O P
1. Fenerbahçe 14 37
2. Galatasaray 14 37
3. Beşiktaş 14 26
4. Kayserispor 14 26
5. A.Demirspor 14 23
6. Trabzonspor 14 23
7. Kasımpasa 14 21
8. Rizespor 14 21
9. Antalyaspor 14 20
10. Hatayspor 14 18
11. Karagümrük 14 17
12. Ankaragücü 14 17
13. Sivasspor 14 15
14. Gaziantep FK 14 15
15. Konyaspor 14 14
16. Pendikspor 14 13
17. Başakşehir 14 12
18. Samsunspor 14 11
19. Alanyaspor 14 11
20. İstanbulspor 14 8
Takımlar O P
1. Eyüpspor 14 36
2. Kocaelispor 14 29
3. Bandırmaspor 14 26
4. Göztepe 14 26
5. Bodrumspor 14 24
6. Gençlerbirliği 14 24
7. Sakaryaspor 14 23
8. Ahlatçı Çorum FK 14 20
9. Keçiörengücü 14 19
10. Erzurumspor 14 18
11. Manisa FK 14 17
12. Boluspor 14 16
13. Ümraniye 14 15
14. Adanaspor 14 15
15. Şanlıurfaspor 14 14
16. Pendikspor 0 0
17. Tuzlaspor 14 12
18. Giresunspor 14 9
19. Altay 14 5
Takımlar O P
1. Arsenal 14 33
2. Liverpool 14 31
3. M.City 14 30
4. Aston Villa 14 29
5. Tottenham 14 27
6. Newcastle 14 26
7. M. United 14 24
8. Brighton 14 22
9. West Ham United 14 21
10. Chelsea 14 19
11. Brentford 14 19
12. Crystal Palace 14 16
13. Wolves 14 15
14. Fulham 14 15
15. Nottingham Forest 14 13
16. Bournemouth 14 13
17. Luton Town 14 9
18. Everton 14 7
19. Burnley 14 7
20. Sheffield United 14 5
Takımlar O P
1. Real Madrid 15 38
2. Girona 15 38
3. Barcelona 15 34
4. Atletico Madrid 14 31
5. Athletic Bilbao 15 28
6. Real Sociedad 15 26
7. Real Betis 15 25
8. Las Palmas 15 21
9. Valencia 15 19
10. Getafe 15 19
11. Rayo Vallecano 15 19
12. Villarreal 15 16
13. Deportivo Alaves 15 16
14. Osasuna 15 15
15. Sevilla 14 13
16. Cadiz 15 12
17. Mallorca 15 11
18. Celta Vigo 15 9
19. Granada 15 7
20. Almeria 15 4
banner892
banner916
Günün Karikatürü Tümü
banner928