NEVSAL ELEVLİ
Erkek gelişiminden sorumlu Y kromozomunun milyonlarca yıldır gen kaybettiği biliniyor. Bazı araştırmalar, bu kaybın uzun vadede Y kromozomunun tamamen yok olabileceğine işaret ediyor. Ancak Japonya’dan gelen yeni bulgular, bu olası senaryonun insanlığın sonu anlamına gelmeyebileceğini gösteriyor.
Y-KROMOZOMUNUN KAYBOLMASI “KIYAMET” SENARYOSU OLMAYABİLİR
Evrimsel süreçte büyük ölçüde küçülen Y kromozomu, bugün yalnızca 55 kadar aktif geni barındırıyor. Bu da gelecekte “erkeksiz bir dünyaya doğru mu gidiyoruz?” sorusunu gündeme getirmişti.
Ancak Hokkaido Üniversitesi’nde yapılan araştırma, memelilerin tek bir cinsiyet mekanizmasına bağlı olmadığını ortaya koyuyor.
JAPON SPİNY RAT TÜRÜNDE Y-KROMOZOMU HİÇ YOK
Prof. Asato Kuroiwa liderliğindeki bilim ekibi, Japonya’ya özgü “Amami spiny rat” türünde hem Y kromozomunun hem de erkek gelişimini başlatan SRY geninin tamamen kaybolduğunu tespit etti.
Buna rağmen bu kemirgen türünde:
Erkekler normal şekilde doğuyor,
Tür sağlıklı biçimde çoğalmaya devam ediyor.
Bu durum bilim insanlarını şaşkına çevirdi.
Yeni Bir Cinsiyet Mekanizması: SOX9 Yakınındaki 17.000 Bazlık DNA Parçası
Araştırmacılar, erkek bireylere özgü minik bir DNA duplikasyonu keşfetti. SOX9 geninin yakınında bulunan 17.000 bazlık bu DNA parçası, Y kromozomunun yokluğunu telafi eden yeni bir cinsiyet belirleme sistemi gibi davranıyor.
Bu bulgu, memelilerde cinsiyetin sanılandan çok daha esnek olabileceğini, evrimin ihtiyaç duyulduğunda farklı genetik yollar oluşturabileceğini gösteriyor.
İNSANLIĞIN GELECEĞİ İÇİN NE İFADE EDİYOR?
Bilim insanlarına göre Y kromozomu ortadan kaybolsa bile, insanlık için tek seçenek yok oluş değil. Uzun vadede üç ana senaryo öne çıkıyor:
Cinsiyet belirleme mekanizması çökerse tür yok olabilir.
Evrim yeni bir “erkeklik mekanizması” geliştirir ve üreme sürer.
Farklı popülasyonlarda farklı mekanizmalar gelişirse, gelecekte birden fazla insan türü ortaya çıkabilir.
Uzmanlara göre bu ihtimaller milyonlarca yıl sonrasına ait; fakat spiny rat örneği, biyolojinin gelecekte ne kadar yaratıcı olabileceğini gösteriyor.
BİLİM DÜNYASI: “CİNSİYET SİSTEMİ SABİT DEĞİLDİR”
Araştırmacılar, bu keşfin memelilerde cinsiyet belirleme sisteminin sandığımız kadar katı bir yapıya sahip olmadığını, tam tersine evrimsel olarak değişebilir olduğunu ortaya koyduğunu belirtiyor.
Bu da insanlığın gelecekte tek bir kromozoma bağlı olmadığını gösteren önemli bir işaret olarak değerlendiriliyor.
Y-KROMOZOMU YOK OLUYOR MU? İNSANLIK İÇİN TEHLİKE ÇANI MI, EVRİMİN YENİ OYUNU MU?
Bilim insanlarına göre, Y kromozomu milyonlarca yıldır “eriyerek” küçülüyor.
166 milyon yılda yaklaşık 850 genini kaybetti ve geriye sadece 55 kaldı.
Bu hızla giderse 11 milyon yıl sonra tamamen yok olabilir.
