Hollanda’nın Nazi işgalinden kurtuluşunun yıldönümü “4 – 5 Mayıs Ulusal Komitesi” tarafından her yıl organize edilen etkinliklerle gerçekleştirilir.
4 ve 5 Mayıs, Hollanda için çok önemli tarihlerdir. 4 Mayıs, İkinci Dünya Savaşı ve diğer savaşlarda hayatını kaybedenleri anma günüdür. 5 Mayıs ise, Hollanda’nın Nazi işgalinden kurtuluşunun yıldönümü olarak kutlanır. Bu iki gün, “4 – 5 Mayıs Ulusal Komitesi” tarafından her yıl organize edilen etkinliklerle gerçekleştirilir. Ancak bu yıl anma ve kutlama törenlerine gölge düşmüştür. Toplumda saygın birçok isim Hollanda’nın soykırımcı İsrail hükümetine verdiği destek yüzünden 4 ve 5 Mayıs törenlerine katılmayacaklar.
Her yıl bu köşede, bizim de katıldığımız 4 ve 5 Mayıs programlarını yayınlamıştık ve şöyle demiştik: “Bizler de, ülkenin yeni yurttaşları olarak, bu etkinliklerde yerimizi almaya, her geçen yıl daha özenli gayret gösteriyoruz. 4 mayıs günlerinde Amsterdam Dam Meydanındaki anma programına katılım sağlıyoruz. Ertesi gün, ya mahallemizdeki bir organizasyona katılıyoruz ya da kendimiz, dernek ve vakıf olarak özgürlük yemeği organize ederek, ulusal hareketlilikte yerimizi alıyoruz. Buna bir yerde muhtacız, zira tarihten ders almak istiyoruz. Çünkü, vicdan ve insanlığın öne çıkarılmasından yanayız.”
Ama… Geçtiğimiz yıllarda mesele böyleyken, bu yıl farklı bir durumla karşı karşıyayız. Bir tarafta her yıl 4 ve 5 Mayıs’ta, tarihte yaşanmış soykırımı lanetle anma etkinlikleri, diğer tarafta modern dünyanın gözü önünde cereyan eden İsrail soykırımına seyirci kalan, hatta destekleyen ve normal karşılayan yönetimler.
2025 yılında, 4 Mayıs’taki anma törenlerinde Gazze’de hayatını kaybedenlerin de anılması yönünde çağrılar yapıldı. Hollanda’daki 7 büyük İslami kuruluşun oluşturduğu “K7” platformu, Amsterdam Belediye Başkanı Femke Halsema’dan, Dam Meydanı’ndaki konuşmasında Gazze’deki şiddet olaylarına da değinmesini talep etti. Bu çağrı, anma gününün sadece geçmişteki savaş kurbanlarını değil, günümüzdeki çatışmalarda hayatını kaybedenleri de kapsaması gerektiği yönündeki bir tartışmayı tetikledi.
Diğer taraftan, Trouw gazetesi köşe yazarlarından Jamal Ouariachi geçen hafta, “Benim için bu yıl anma töreni yok!” başlığı taşıyan çok ağır bir yazı yayınladı. Yazısına, 4 ve 5 Mayıs Ulusal Komitesi’nin, soykırımı destekleyenlerin başında gelen Temsilciler Meclisi Başkanı Martin Bosman’ın, 4 Mayıs’ta Amsterdam Dam Meydanı’ndaki anma törenine gelmesini engellemek için imza kampanyasını, normal şartlarda imzalayacağını ifade ederek başlıyor Jamal Ouariachi.
Ouariachi, “Gözler önünde yaşanan soykırım bu yıl şartları anormal yapmaktadır” diyor ve şöyle devam ediyor: “4 ve 5 Mayıs, devlet tarafından yönlendirilen ve desteklenen kurumlar tarafından organize ediliyor. Ölülerin anılması ve özgürlüğün kutlanması, Hollanda’nın ortak değerleridir. 4 ve 5 Mayıs özgürlük, barış, demokrasi, insan onuru ve Anayasa'mızın başlangıcında yer alan eşit muameleyi hatırlatıyor. Ama bu değerler, hükümetimiz tarafından her gün ihlal ediliyor, sövülüyor ve alay konusu oluyor”.
Jamal Ouariachi şunları ekliyor: “Bu davranış Hollanda’nın özellikle İsrail’e ilişkin politikasında görülüyor. Günümüzde yaşanan soykırımı desteklerken, ölüleri anıyorsunuz. Bu, çok büyük bir ikiyüzlülüktür, mide bulandırıcı, utanmazca bir davranıştır. Benim için bu yıl 4 ve 5 Mayıs yok. Hatırlıyorum, bu iki gün, ortak karakterleri ve birlikte anma nedeniyle derin, ritüel bir değere sahipti. Ama Hollandalıların ortak değeri, değersiz kişiler tarafından ele geçirilmiş durumda.”
Gazeteci Jamal Ouariachi’e göre, Amsterdam’daki Dam Meydanı’nda bu yıl yapılacak anma töreninde ne Meclis Başkanı Martin Bosma, ne Başbakan Schoof ne de Kral Willem-Alexander’a yer yok. Bunların hepsi sistemin yani soykırımı destekleyen sistemin ta kendisi. Amsterdam Belediye Başkanı Halsema’ya gelince, Amsterdam’ın Yahudi soykırımındaki olumsuz rolü için özür diliyor, ama günümüzdeki soykırımlara karşı gösteri yapanları polise ezdiriyor.
Köşe yazarı Jamal’in son sözü şu oldu: “Geçmişi anarken, günümüze göz atmamak tamamen anlamsızdır.”
Veyis Güngör
2 Mayıs 2025
