Adet kanaması yaklaşırken kadınların %75'inde değişen hormon düzeylerine bağlı olarak bazı şikayetler ortaya çıkar. Bu kadınların yarısında yakınmalar hafiftir ve kişinin günlük yaşantısını etkilemez. Diğer yarısında ise depresyon da dahil olmak üzere çok daha ciddi şikayetler ortaya çıkar. Premenstrüel şikayetler fizyolojik ya da psikolojik olabilir ve kültürel farklılıklardan etkilenebilir. PMS hem fizyolojik hem de psikolojik olayların bileşkesidir.
Duygusal belirtileri nelerdir?
Duygusal hipersensitivite PMS de çok sık görülür. Depresyondan endişeye ve aşırı sinirliliğe kadar pek çok değişik duygu durumu olabilir. Bazı kadınlarda hafif hafıza kaybı görülebilir. Konsantrasyon bozukluğu PMS'de nadir olmayan bir durumdur. Bazı kadınlarda görülen depresyon hali, huzursuzluk ve gerginlik tablosuna premenstrüel disforik bozukluk (PMDD) adı verilir.
Tüm dünyada PMS’nin kadınların günlük yaşamlarını olumsuz etkilediği ve iş hayatında verimi düşürüp, işe devamsızlıkla ilişkili olduğu, kişiler arası ilişkilerde problemlere yol açtığı rapor edilmektedir. Gerek ortaya çıkışı gerekse semptomların baskılanması veya şiddetlenmesi bazı besin ve besin ögeleriyle ilişkili bulunmuştur. Bu besinlerden ön plana çıkanlar yetersiz süt tüketimi ile aşırı çay, kahve, kolalı veya alkollü içecekler, çikolata, şeker içeriği zengin atıştırmalık tüketimidir.
Premenstrual dönemde arzulanan basit şekerler ile yağ oranı yüksek besinlerin semptom şiddetini artırabildiği ve kompleks karbonhidrat tüketimi, yeterli kalsiyum, magnezyum, çinko, demir alımı ile toplam ve doymuş yağ tüketimi ile sodyum ve kafein alımının azaltılması ve yeterli süt tüketiminin olumlu sonuçlar sağlayabileceği bilinmelidir. PMS ile beslenme arasındaki ilişkiyi incelemek ve bu sayede gerek PMS insidansını azaltmak gerekse semptom şiddetini hafifletmek için beslenme protokolleri oldukca onemlidir.
Diyet: Azar azar ve sık sık yemek yemenin şikayetleri azalttığı yönünde raporlar vardır. Adet öncesi dönemde taze meyve ve sebze tüketilmesi, kırmızı et ve donmuş yağlardan uzak durulması, içinde katkı maddesi içeren besinlerin tüketilmemesi bazen yararlı olabilmektedir. Aynı şekilde kafein ve alkol tüketiminin azaltılması da faydalı olabilmektedir.
Egzersiz: Yapılan bir çalışmada egzersiz yapmayan kadınlarda PMS'ye daha sık rastlandığı bulunmuştur. Her gün yapılan 30 dakikalık bir yürüyüş yararlı olabilir.
Kalsiyum ve Magnezyum: Günlük 1200 mg kalsiyum alımının 3 ay sonunda şikayetleri yarı yarıya azalttığını bildiren bir çalışma vardır. Bazı kadınlarda ise magnezyum desteğinden fayda sağlanmışıtr. Ancak bu konuda kesin bulgular henüz yoktur.
Vitaminler: A, E ve B6 vitaminlerinin PMS'ye neden olduğu ileri sürülmüş olsa da kesin olarak kanıtlanmış bir bulgu yoktur.
Diğer tedavi seçenekleri arasında seretonin metabolizması ile ilgili ilaçlar, hormon ilaçları, antidepresan ve anksiyete gibi psikiyatrik ilaçlar, idrar söktürücüler, erkeklik hormonları sayılabilir ancak bunlardan hiçbirinin kesinleşmiş faydası yoktur. Diğer nadir tedavi yaklaşımları arasında ise psikoterapi ve akupunktur bulunur.
Tıbbı Beslenme Terapisi
Ispanak, vücudumuzun serotonin seviyesinin düzgün olması ihtiyaç duyulan magnezyum'a sahiptir. Düşük seviyeli magnezyum, serotinin seviyesinde azalmaya bu donemde depresyona sebep olabilir.
Kuşkonmaz, depresyona sebep olan düşük folik seviyesini yükseltmeye yarar.
Muz, vücudun serotinin seviyesini yükseltmesiyle bilinen triptofan'ı büyük miktarda içerir ve ruh halinizi olumlu olarak etkiler.
Avokado, mega 3 yağ asidi bakımından zengin olan avokado, gerginlik hissinin olduğu bu dönemde harika bir seçimdir.
Badem, magnezyum minerali içerir. Magnezyumun vücut için önemi büyüktür çünkü magnezyum eksiklği depresyona ve diğer psikolojik bozukluklara sebep olur.
Diyetisyen Öykü UMAN- 42 Harley Street- 2 Muswellhill
Yazarımıza [email protected] adresinden ulaşabilirsiniz.
Kaynaklar
Frank R. The hormonal basis of premenstrual tension. Arch Neurol Psychiatry, 1931; 26:1053- 7. 4. Eke AC, Akabuike JC, Maduekwe K. Predictors of premenstrual syndrome among Nigerian university students. Int J Gynaecol Obstet, 2011; 112 (1): 63-4.
Tanaka E, Momoeda M, Osuga Y, Rossi B, Nomoto K, Kokubo K et al. Burden of menstrual symptoms in Japanese women - an analysis of medical careseeking behavior from a survey-based study. Int J Womens Health, 2013; 6, 11-23. 8. Ashraf Direkvand-Moghadam, Sayehmiri K, Delpisheh A, Sattar K. Epidemiology of Premenstrual Syndrome (PMS)-A Systematic Review and Meta-Analysis Study. J Clin Diagn Res, 2014; 8 (2): 106-9.
