İngiltere’de son dönemde yürürlükteki vatandaşlıktan çıkarma yasalarının (citizenship deprivation laws) uygulama biçiminin, yüzlerce kişiyi haberi olmadan İngiliz vatandaşlığından çıkardığına dair ciddi eleştiriler gündeme geldi. Kampanyacılar ve sivil toplum kuruluşları, sistemin “şeffaflıktan uzak” ve “ayrımcı” olduğunu savunuyor.
Runnymede Trust ve Reprieve tarafından yeni yayımlanan rapora göre, ülkede yüzlerce kişinin devlet tarafından vatandaşlıktan çıkarıldığını ve bu kişilerin çoğunun bu karardan haberdar olmadan haklarını kaybettiğini gösteriyor. Birçok durumda, vatandaşlık iptalleri kişilere önceden bildirilmeden yapıldığı için bireyler bunu ancak pasaport yenileme işlemi sırasında ya da ülkeye dönerken öğrenebiliyorlar.
Bu yasa kapsamında alınan kararların büyük bir kısmı millî güvenlik ve “public good” kamu yararı gerekçesiyle veriliyor. Resmî verilere göre, özellikle son yıllarda bu uygulamanın sayısı artarken, hükümet genellikle kararları gizli mahkemelerde onaylıyor veya bireylere bilgi vermeyi erteleyebiliyor.
Sivil toplum örgütleri, bu yetkilerin sistematik olarak Müslüman ve etnik azınlık kökenli vatandaşları hedef aldığını ve İngiltere’de yaşayan milyonlarca kişinin risk altında olduğunu belirtiyor. Raporlara göre yaklaşık 9 milyon kişinin mevcut yasalar sayesinde vatandaşlığını kaybetme tehdidiyle karşı karşıya olduğu tahmin ediliyor; özellikle Güney Asya, Orta Doğu veya Afrika kökenli Britanyalıların daha yüksek risk altında olduğu bildiriliyor.
Muhalefet partileri ve bazı hukuk uzmanları, bu uygulamanın şeffaflık eksikliği, hukuki güvencelerin zayıflığı ve ayrımcı etkisi nedeniyle İngiliz demokrasisine zarar verdiğini dile getiriyor. Eleştirmenler, vatandaşlıktan çıkarma kararlarının daha adil, açık ve denetlenebilir bir sisteme dönüştürülmesi gerektiğini savunuyorlar.
Öte yandan hükümet yetkilileri ise vatandaşlıktan çıkarma yetkisinin “ülkenin güvenliğini korumak için gerekli olduğunu” belirtiyor ancak uygulamadaki iddialar ve istatistikler konusunda detaylı açıklama yapmaktan kaçınıyor.
