İngiltere’de yeni okullar, yollar ve kamu hizmetleri için geliştiricilerden pay almak üzere tasarlanan 2010’da yürürlüğe giren Topluluk Altyapı Vergisi’nin (CIL) belediyeler tarafından çıkar amaçlı kullanıldığı açıklandı.
Sunday Times gazetesinin araştırması, bazı belediyelerin bu vergiyi yanlışlıkla ev sahiplerinden tahsil ettiğini ve toplanan milyonlarca sterlini bankalarda bekleterek faiz geliri elde ettiğini ortaya koydu.
Yanlış uygulamalar yüzünden evlerini genişleten veya kendi inşaatını yapan aileler, aslında muaf olmaları gerekirken yüz binlerce sterlinlik CIL faturalarıyla karşı karşıya kaldı. Bazı aileler evlerini satmak, emeklilik birikimlerini harcamak veya ipoteklerini yenilemek zorunda bırakıldı.
YANLIŞ UYGULAMANIN SONUCU AĞIR OLUYOR
CIL kuralları gereği, kendi evinde ek bina ya da tadilat yapanlar muafiyet alabiliyor. Ancak bu başvuruların iş başlamadan önce yapılması, formların eksiksiz doldurulması gerekiyor. Küçük hatalar bile ciddi sonuçlara yol açıyor.
Londra’nın East Finchley semtinde yaşayan Raman Thukral, bodrumunu genişlettiği için Barnet Belediyesi’nden 46.700 sterlinlik bir fatura aldı. 2020’de 61.917 sterlin talep edilen borç, yıllarca sessizlikten sonra 2024’te yeniden gündeme geldi. Thukral, “Park cezası bile geriye dönük çözülebilirken böyle bir esneklik tanınmaması beni finansal olarak çökertti,” dedi.
Berkshire’da eski bir pub sahibi olan Roger McCabe ise, form hatası nedeniyle 64.000 sterlinlik CIL borcu çıkarıldığını söyledi. Yedi yıl süren mücadelenin ardından ancak yeni yönetimle borç silinebildi. McCabe, “Bu süreç beni hem mali hem sağlık açısından yıprattı,” dedi.
BELEDİYELER BANKA GİBİ MİLYARLARI BEKLETİYOR
2023-24 döneminde 157 belediye 557 milyon sterlin topladı. Ancak önceki yıllardan kalanlarla birlikte 574 milyon sterlin hâlen harcanmadan bekletiliyor. Ortalama %4,17 faiz oranıyla bu fonlardan yılda yaklaşık 24 milyon sterlin ek gelir elde ediliyor.
Bazı belediyeler bu fonları büyük projeler için bekletiyor, bazıları ise açık bütçe kalemlerini kapatmak için kullanıyor. Orta Suffolk Belediyesi’nin 38 milyon sterlin, Newham’ın 29 milyon sterlin, Southwark’ın ise 20 milyon sterlini henüz harcanmamış durumda. Brent Belediyesi ise sadece bir yılda 35 milyon sterlin topladı.
“TOPLUM YATIRIMLARDAN MAHRUM KALIYOR”
İngiltere ve Galler İnşaatçılar Federasyonu yöneticisi Steve Turner, “Bu fonlar harcanmadığında, toplum yeni yatırımlardan mahrum kalıyor. Para hızlıca projelere aktarılmalı ki istihdam yaratılsın ve büyüme desteklensin,” dedi.
Eleştirmenler, uygulamanın bir “posta kodu piyangosu” yarattığını söylüyor. Ülke genelinde yalnızca %39 oranında belediye CIL uyguluyor. Bir belediye sınırında hiçbir ödeme yapılmazken, birkaç metre ötedeki ev sahipleri altı haneli borçlarla karşılaşabiliyor.
ESKİ BAKANDAN REFORM ÇAĞRILARI
Konuyla ilgili şikâyetler Westminster’a taşındı. Eski Maliye Bakanı Jeremy Hunt, kendi seçim bölgesinde yaşayanların da mağdur olduğunu belirterek, “Bu vergi konut genişletmeleri için değil, ticari projeler için tasarlanmıştı. İnsanları evlerini büyütmekten caydırıyor,” dedi.
Hükümet sözcüsü ise, “Belediyeler topluluk altyapı fonlarını uzun vadeli projeler için bekletebilir, ancak bu paraların gerçekten okullar, hastaneler ve yollar için harcandığından emin olunmalı. Sistemin vergi mükellefleri için daha iyi işlemesi adına reform seçeneklerini değerlendiriyoruz,” açıklamasında bulundu.
