İngiltere Hazine ve Maliye Bakanı Rachel Reeves, kamu maliyesindeki 40 milyar sterlinlik açığı kapatmak amacıyla yüksek değerli konut sahiplerine yönelik yeni bir vergi düzenlemesi hazırlıyor.
The Times’ta yer verilen habere göre, Reeves’in sonbahar bütçesinde, birincil konut satışlarında uygulanan sermaye kazancı vergisi muafiyetini kaldırması bekleniyor. Planlar, kamuoyunda “Mansion Tax” olarak bilinen bir uygulamanın geri dönüşü şeklinde yorumlanıyor.
VERGİ ORANLARI VE KAPSAM
Mevcut muafiyetin kaldırılmasıyla birlikte, yüksek gelir grubundaki ev sahipleri satıştan elde ettikleri kazancın yüzde 24’ünü, temel vergi mükellefleri ise yüzde 18’ini ödemek zorunda kalacak. Üzerinde çalışılan eşik değer henüz netleşmemiş olsa da, 1,5 milyon sterlinlik bir sınırın uygulanması halinde yaklaşık 120 bin ev sahibinin etkileneceği belirtiliyor. Bu durumda, ortalama bir mükellefin vergi yükü yaklaşık 200 bin sterlini bulabilir.
Ancak uzmanlar, bu uygulamanın konut piyasasında durgunluğa yol açabileceği ve özellikle küçülmek isteyen emeklileri olumsuz etkileyebileceği konusunda uyarıyor. Hamptons emlak şirketi araştırma direktörü Aneisha Beveridge, “Bu, uzun süreli ev sahiplerini en çok etkileyecek büyük bir değişiklik olur. 1,5 milyon sterlinlik eşiğin yarattığı sınır, davranışları bozabilir” dedi.
PİYASA ETKİLERİ VE ELEŞTİRİLER
Emlak piyasası uzmanları, düzenlemenin satışları caydırabileceği ve piyasanın genel hareketliliğini yavaşlatabileceğini belirtiyor. Knight Frank emlak şirketinden Tom Bill, “Son yıllardaki fiyat düşüşleri göz önünde bulundurulduğunda, vergi geliri tahmin edilenden düşük olabilir” ifadelerini kullandı. Landmark Information Group CEO’su Simon Brown ise, “Eğer insanlar evlerini küçültmekten vazgeçerse, büyük aile evleri piyasadan çekilir, bu da hem seçenekleri azaltır hem de Hazine’nin vergi tabanını daraltır” uyarısında bulundu.
ADALET VE REFORM ARAYIŞI
Reeves, bütçesinde “adalet” ilkesini öne çıkarmayı hedefliyor. Çalışan kesime yeni bir vergi yükü getirmeme sözü veren Hazine, gelir vergisi, ulusal sigorta ve KDV’de artışa gitmeyeceğini açıklamıştı. Ancak, 1991’den bu yana güncellenmeyen mevcut konsey vergisi sistemi, yaygın biçimde “adil olmayan” bir model olarak eleştiriliyor.
Mali Araştırmalar Enstitüsü’nden Isaac Delestre, “Konsey vergisini tamamen yeniden tasarlamak yerine, en yüksek bandlardaki çarpanların artırılması ya da yeni bandların eklenmesi düşünülebilir. Alternatif olarak, merkezi hükümet konsey vergisine ek yeni bir vergi getirebilir” değerlendirmesini yaptı.
TARİHSEL BAĞLAM
“Mansion Tax” fikri İngiltere siyasetinde yeni değil. Liberal Demokratlar 2009’da Nick Clegg liderliğinde ilk kez bu öneriyi gündeme getirmiş, ardından 2013’te dönemin İşçi Partisi lideri Ed Miliband seçim kampanyasında benzer bir plan açıklamıştı. Ancak her iki girişim de siyasi direniş nedeniyle hayata geçirilememişti.
Bugün ise Reeves, büyük mali açık karşısında manevra alanı sınırlı olduğu için bu planı ciddi biçimde değerlendiriyor. İşçi Partisi’nin çalışanlara yönelik vergi artışını reddetmesi, yüksek değerli mülklerden alınacak yeni vergiyi Hazine için en güçlü seçeneklerden biri haline getiriyor.