Norman Foster’ın elinden çıkan ‘The Gherkin’ 28 Nisan 2004 yılında açıldıktan sonra onun boyunu, ününü, fonksiyonunu ve kısaca şöhretini gölgede bırakmaya çalışan başka gökdelenler de oldu ama yine de şekli ve kazandığı mimarlık ödülleri ile hiç kenara itilmedi.
Bugün 18. yaş gününü kutluyor Londra.
Londra’nın çekici kulelerinden biridir ve adı aslında önce Swiss Re Building olsa da kısa zamanda
şekli sebebiyle turşuluk salatalık, kornişon veya küçük salatalık anlamına gelen ‘gherkin’ adını aldı. Argoda ‘soytarı, aptal veya salak’ anlamına da gelse de burada ‘hıyar’a odaklanmak gerekir.
Ancak tasarımcıları hıyardan değil Türkçe’de adı olmayan ve dolayısıyla bizlerin tanımadığı Pasifik Okyanusu’nda yaşayan bir tür deniz süngerinden esinlendiler. Adı Venüs’ün Çiçek Sepeti anlamına gelen ‘Venus’ flower basket’dir. Zaten bu canlının vücudunun sahip olduğu vantilatör sistemi de kopyalanmıştır. Yüksek binaların şehir içindeki hava akımlarını engellemesinin önüne geçilmiştir.
Londra’nın finans sektörünün gökyüzünü süsleyen binaların en çekicilerindendir. 21. yüzyılın temsilcisidir. Takma adı bir yana St Mary Axe şeklinde karşınıza çıkabilir. 1992 yılında Irlanda Kurtuluş Ordusu IRA’nın bombaladığı Baltic Exchange isimli borsa binasına yapılan saldırının düğmesine basılan yerdir. Çünkü bir gün önce Muhafazakar Parti seçim kazanmıştı ve John Major tekrar başbakan olmuştu. Saldırı ile İngiliz Hükümeti’nin İrlanda politikalarına tepki gösterildi. Bu patlamada sadece üç kişi öldü ama bina o kadar zarar gördü ki onarılmasının mümkün olmadığı anlaşıldı. Yerine de işte Gherkin yapıldı.
Londra’da yürürken en göze gelen modern mimari örneklerinden biridir ve daha açılışı olmadan gökdelen mimari ödülünü aldı. Hatta, 2006 yılında dünyanın en etkileyici modern binası seçildi. Ancak 2011 yılında yine de binayı tasarlayanlan ‘bugün daha farklı yapardık, biraz demode kalmış’ da diyorlar.
2006 yılında satışı gündeme geldi ve hemen akla Abu Dabi’den gelen, kraliyet ailesine ait paralar geldi ama satışı onlar tamamlayamadı. Avrupalı emlak firmaları alsa da zarar ettiler, onarımı için gereken ek 200 milyon Sterlin’i bulmadılar ve onlar da sattılar, gelişmekte olan ülkelerin fakir ve sefilliklerinin arasından sıyrılıp milyarder olmuş birine gitti, bir Brezilyalı.
Gherkin gözlem kulesi değildir, halka da açık değildir. Dünyanın en pahalı ofislerinin binasıdır.
Gherkin Gökdeleni eğer muhteşem İngiliz bulutları gökyüzüne hakimse Windsor Kalesi Parkı’ındaki III George Heykeli’nden dahi fark edilebilir. Gherkin ayrıca Woody Allen’ın Match Point filminde, Temel İçgüdü filminde ve Harry Potter filmlerinde film mekanı olarak kullanıldı veya arkada göründü.
Mecidiyeköy’de Ali Sami Yen Parkı olmasını beklediğimiz Galatasaray’ın eski stadyumunun yerine konan Torunlar İnşaat’ın işçilerinin geçirdiği kaza gibi…Gherkin de minik bir kaza geçirdi, cam panelleri düştü ama kimse ölmedi.
Londra’nın en eski pazarlarından olan kurşun çatılı ve ferjorje kenarlı estetik pazarı Leadenhall civarında dolanırken Peynir Rendesi lakaplı diğer bir gökdelen ile yan yana seyredersiniz onu.
