Duayen Gazeteci
ŞAHİN ESENDEMİR Yazdı
Günümüzde, “cami olarak mı kullanılması, yoksa müze olarak mı değerlendirilmesi gerektiği” tartışmaları ile ön plana çıkan Ayasofya, şimdi de dünyanın en ilginç yapılarından biri olduğu gerçeği ile yeniden gündeme taşınmaya hazırlanıyor. Son zamanlara kadar, sadece bünyesinde barındırdığı manevi özellikleri ve tarihsel mirası ile gündemde yer alan Ayasofya’nın sadece Anadolu tarihi, Hıristiyanlık ve İslamiyetteki önemi açısından değil, yapım tekniği yönünden de dünyanın en özellikle yapılarından biri olduğu gerçeği ortaya çıkarıldı.
BÜYÜK DEPREMLERE KARŞI AYAKTA KALMAYI BAŞARAN TEK TARİHİ YAPI
Ayasofya’nın geçmişinde büyük depremler yaşayan Marmara ve özellikle İstanbul’da, tüm doğal afetlere karşı inanılmaz bir şekilde ayakta kalmayı başaran en önemli yapı olduğu gerçeği bir Türk bilim insanı tarafından gündeme getiriliyor. Aynı zamanda, tarihi ve bilimsel konulardaki araştırmaları ve yaptığı belgesellerle de tanınan, Jeoloji Mühendisi Tevfik Hoş, sadece deprem kuşağında yer alan kentlerdeki inşaat teknikleri açısından değil, yer seçimi ve mimari yapı tarzları ile günümüzün belediycilik ve şehircilik uzmanlarına, mimar ve inşaat mühendislerine örnek oluşturacak, deprem ve dayanıklı inşaatçılık teknikleri konusunu aydınlatacak önemli bir araştırmayı tamamladı. Ortadoğu ve Anadolu’daki en tehlikeli deprem kuşaklarından birinin üzerinde yer alan, dört bir yanı fay hatları ile çevrilmiş, olası bir depremde ne kadar büyük tehliklerle iç içe yaşadığı tartışılan İstanbul’da hem geçmişi aydınlatan, hem de geleceğe ışık tutacak en önemli yapının Ayasofya olduğu bu belgeselle kanıtlandı.
1,5 YÜZyILLIK TARİHİ SERÜVEN BELGESEL OLDU
Çok büyük depremler yaşamış olmasına rağmen ayakta kalmayı başaran, deprem kuşaklarının ortasında, fay hatlarının yanı başında yer alan Ayasofya’nın 1500 yıllık serüveni de bir Türk bilim insanı tarafından belgesel bir filme dönüştürüldü. Daha önce yaptığı, tarihe ışık tutan Kapadokya belgeseli ile Avrupa’da ödüller kazanmış olan ünlü yönetmen, Jeoloji Mühendisi Tevfik Hoş, şimdi de “Ayasofya’nın deprem sırları”nı aydınlatacak belgesel filmi ile gündemi değiştirecek bir çalışmayı gerçekleştirecek gibi görünüyor. Tarihi İstanbul’un geçmişinin bilimsel bir pencereden değerlendirildiği bu belgesel yapıtta, Geç Antikçağ bilgeliği ile inşaa edilen Ayasofya’nın, yer seçimindeki çevre ve zemin detaylarının yanısıra, kullanılan inşaat malzemelerinin seçimine kadar önemli mühendislik detaylarına yer veriliyor. Belgeselde ayrıca, Ayasofya’nın yapımındaki geometrik teknik hesaplamaların nasıl yapıldığına, mimari ve sanat tarihi açısından ne tür özellikler taşıdığına da yer veriliyor.
DÜNYA KÜLTÜRÜNÜN EN ÖNEMLİ MİRASLARINDAN BİRİ OLMA YOLUNDA EN ÖNEMLİ ADIM OLACAK
Birçok teknik ve bilimsel açıdan, sadece bir ibadet yeri olarak değil, örnek alınacak, yarınlara taşınılması son derece önemli olan Ayasofya’nın, dünyanın en önemli tarihsel miraslarından biri olduğuna da dikkat çekiliyor. Ayasofya’nın, “Depremlere karşı dayanıklı yapı tekniği” açısından bu teknolojide bilinen tarihin ilk örneklerinden biri olduğunun da ileri sürüldüğü belgeselde, İstanbul’un üzerinde bir kabus gibi görünen deprem riskine karşı önlem almada, örnek oluşturabilecek, siyasi ve yerel yöneticilerle, bilim adamlarına ışık tutacak önemli bilgilerin de yer aldığı ifade ediliyor. Ödüllü yönetmen, Jeoloji Mühendisi Tevfik Kış’ın, “Ayasofya’nın deprem sırları” adı verilen belgeselinin, sadece mühendislik ve mimarlık konularında değil, İstanbul’un geleceğine ışık tutabilmesi açısından, yerel ve merkezi siyasi yöneticilerin ve konu üzerinde çalışmalar yapan bilim insanlarının da dikkatini çekeceği sanılıyor.
