İran’da muhalefetsiz seçim

290 sandalyeli meclis için adaylar, hükümet kontrolündeki komiteler ve dini liderlerin oluşturduğu Koruyucu Konseyi tarafından onaylandı. Adaylarda İslam’a ve ülkedeki en üst yönetim sistemi olan Velayet’i Fakih makamına bağlılık gibi şartlar arandı. Onaylama sürecinin ardından başvuruda bulunmuş 5 bin 395 adaydan geriye 3 bin 200 aday kaldı.

İran’da geleneksel anlamda bir parti sistemi bulunmuyor. Parti üyeliği veya platformları olmadığı için, ikisi de muhafazakar olarak nitelenen iki grup seçimlerde aday sayısı açısından ağırlığı oluşturuyor. Bazı adayların ise farklı gruplar tarafından desteklenmesine de karşılaşılıyor.

Seçimlerde en önemli grup olarak Birleşik İlkeciler Cephesi öne çıkıyor. Bu en büyük muhafazakar grubu, Hamaney’e bağlı olanlar oluşturuyor. Bu grup aynı zamanda dini liderler sisteminin omurgasını oluşturan Devrim Muhafızları tarafından da destekleniyor. Ülkedeki zengin ticari sınıf ve dini liderler de bu gruba destek veriyor. Seçimlerde en çok sandalyeyi kazanması beklenen bu gruptakiler, İslami Cumhuriyet ilkelerine olan bağlılıklarından dolayı kendilerini “ilkeciler” olarak niteliyor.

Direniş Cephesi adındaki ikinci büyük grubu ise Ahmedinejad destekçileri oluşturuyor. Bu grubun destekçileri, Ahmedienjad’ın ülkedeki dini liderlerin rolünün azaltılmasını istemekle suçladıkları yeni “sapkın akımdan” uzaklaşmasını istiyor. Bu grubun küçük şehirlerden ve kırsal alanlardan oy alması bekleniyor.

Ulusun Sesi adlı küçük bir grup ise Ahmedinejad’ı sertçe eleştiren kişilerden oluşuyor. Adayların popülerliği ve seçmenlerle olan doğrudan bağlantılarından dolayı bazı bölgelerde bağımsız adayların daha fazla oy alması bekleniyor.

74 milyon nüfuslu İran’da bugünkü seçimler için 18 yaşından büyük 48,2 milyon seçmenin bulunduğu açıklandı. Bütün oylar elle sayıldığı için sonuçların en erken 3 gün sonra açıklanması bekleniyor.

Bugünkü seçim sonucunda belirlenecek olan parlamento, İran’da nükleer program, petrol dış ilişkiler konularında söz sahibi değil. Daha çok iç ekonomiye ilişkin kararlar alabiliyor. Seçimlerde Hamaney taraftarlarının parlamentonun çoğunluğunu kazanması bekleniyor; bu yüzden de 2013’teki cumhurbaşkanlığı seçimleri öncesinde milletvekillerinin Ahmedinejad’a karşı eleştirilerini yükseltmesine kesin gözle bakılıyor.

Olaylı geçen ve Ahmedinejad’ın cumhurbaşkanı seçildiği son seçimin yapıldığı 2009’dan beri yapılacak ilk seçimler olduğu için yakından takip ediliyor. Seçimlerin ardından ülke genelinde protestolar düzenlenmiş ve olaylar yaklaşık 8 ay sürmüştü. Reformcuların oluşturduğu muhalefet grubu da seçimlere hile karıştırıldığını iddia etmişti. Bu yüzden reform yanlıları parlamento seçimlerine katılımıyor.

(Cihan)