Hafta içinde 1 günlüğüne geldiğim İstanbul’da birkaç kez taksiye bindim. Taksicilerden biri, üzerinde logo bulunmayan taksilerin tehlikeli olduğu konusunda uyarınca ve korsan taksilerden bahsedince Avrupa’daki taksilerle ilgili deneyimlerimi paylaşmaya karar verdim. Mizah yazarı Yalçın Pekşen’in 1981 yılında İstanbul’da yaptığı gibi turist kılığına girip taksicilerle ilgili bir araştırma yapmadım. Ancak son birkaç yıldır işim gereği Londra, Amsterdam, Maastricht ve Brüksel’de çok sık taksiye biniyorum. “Londra’da korsan taksileri de sayarsak dört tip taksi var” ayrıntılarına girmeden Brüksel’in taksilerini anlatmaya çalışacağım.
Amsterdam’da mesafe kısa diye yolcu almayan, yolu bilmeyen ve bazen de ırkçı davranan şoförlerden bahsediliyor ve taksilerin çok pahalı olduğu söyleniyor. Belki bu yüzden Amsterdamlı, bisiklete rağbet ediyordur!
Londra taksileri farklılıkları ve hizmet anlayışları ile beğeni topluyor. Valizleriniz ve çantalarınızla rahatça yolculuk yapacağınız özel araçlardır taksiler, Londra’da. Şoförle aranızda cam bölme vardır, özel yaşamınız takside de size aittir. Taksi hizmetinin verildiği coğrafyayı iyi tanıma, sürücülük becerileri, cana yakınlık ve temizlik gibi kriterlerin sorgulandığı bir araştırmada ilk sırada yer alan Londra taksileri tüm bu iyi yönlerinin yanında en pahalı taksi hizmetleri sıralamasında ise 1. sırada yer alıyor. Dünyadaki 100 kentteki taksi fiyatlarını karşılaştıran bir internet sitesinde ise İstanbul ucuz sayılabilecek kentler arasında sıralanırken Paris ve Brüksel listenin ortasında yer alıyor. Avrupa’nın diğer başkentlerinde olduğu gibi Brüksel’de de taksicilik yabancı kökenlilerin elinde. Brüksel’de taksiciler çoğunlukla Faslılardan oluşuyor. Brüksel’de yoğun trafik bölgelerinde taksilere özel şeritler var. Taksiler, ayrıca belediye otobüslerinin ve tramvayların yollarını da kullanabiliyorlar.
Brüksel’de taksi olarak kullanılan aracın 7 yaşından küçük olması, yazıcısı bulunan bir taksimetresi bulunması gerekiyor. Seyahat sonunda ise şoför ücret bedelini gösteren belgeyi müşteriye vermek zorunda.
Taksi şoförü olabilmek için bir dizi teori ve uygulama sınavından sonra “uygunluk belgesi” alınması gerekiyor. Belge her yıl yenileniyor.
Siyah renkli taksiler siyah-mango sarısı şerit ve Brüksel Bölgesi’ni simgeleyen 2 zambak sembolünü taşıyorlar. Brüksel’de geçen ay motosiklet taksi denemesine başlandı. 13 motosiklet taksi ile 2 yıllık bir deneme projesi uygulanacak. Ancak motosiklet taksilerin normal taksilerden ucuz olmama zorunluluğu var.
Brüksel’de taksi tutmanın en kolay yolu taksi şirketlerine telefon edip taksi istemek. Yakındaki bir taksi durağına gidip taksiye binmeniz de mümkün. Brüksel’de 127 ayrı yerde 594 taksi sığacak kadar taksilere ayrılmış özel yerler var. Şanslıysanız tabii ki yoldan geçen boş bir taksiye “Hey taksi” de diyebilirsiniz. Ancak bunun için 100 metre önceden işaretinizi vermeniz gerekiyor.
Brüksel sınırları içi ve dışı olmak üzere 2 ayrı tarife uygulanıyor. Taksiye biniş 2.40 Avro’luk temel ücretle başlıyor. Brüksel içerisinde kilometre başına 1.66 Avro alınıyor. Brüksel dışı için ise kilometre başı 2.70 Avro isteniyor. Ayrıca taksiler saatte 30 Avro bekleme ücreti hesaplıyor. Trafik sıkışıklığı nedeniyle saatte 19 km. hızın altına düşüldüğünde taksi ücretine bekleme ücreti eklenmeye başlıyor. Örneğin Brüksel’deki aynı yere gitmek için taksiye bir gün 7 Avro öderken başka bir gün (ya da aynı gün farklı bir zamanda) 16 Avro ödemeniz gerekebiliyor. Sıkışıklık ve kırmızı ışıkta durulması ücreti arttırıyor. Saat 22.00 ve 06.00 arasında ise ücrete “2 Avro” ekleniyor. Ücret tarifesi taksinin içinde görülecek bir yere asılıyor. Brüksel’deki yaklaşık 1250 taksiden 100 tanesi tekerlekli sandalyeli engellileri taşıyacak şekilde donanımlı. Saat 23.00 ile 06.00 arasında hizmet veren “Toplu taksi” ise bir tür “taksi dolmuş” aslında. Kişi başına 6 Avro ücret alınıyor. Otobüs duraklarına yakın 200 yerde bu toplu taksilere binilebiliyor. Belçika’da “taksi çeki” uygulaması da var. Böylece ihtiyacı olan herkesin taksiye binebilmesi amaçlanıyor. Engellilere ve 75 yaşının üzerinde bulunan ve toplu taşıma ile seyahat edemeyecek durumdaki düşük gelirli yaşlılara sosyal kurumlar tarafından karşılıksız olarak 5 Avro’luk çekler veriliyor. Engellisine ve yaşlısına ücretsiz taksi olanağı sağlayan, motorsiklet taksi ve taksi dolmuş gibi seçenekler sunulan Brüksel’de rastladığınız hayatın gerçeği “korsan taksi”leri hiçbir resmi kaynakta göremezsiniz. “Kısa mesafeyi reddeden ve GPS olduğu halde kasıtlı olarak yolu uzatan” Brükselli taksicilere de rastlanıyor. Benim kişisel deneyimlerimden yola çıkarsak en sorunsuz ve zevkli taksi yolculuğu Londra’da yapılıyor. Maastricht de bu işin düzgün yapıldığı yerlerden. Brüksel’de ise işiniz biraz da şansa kalmış. Bazen çok güzel bir yolculuk yapma fırsatı yaklarken bazen de taksi yolculuğunuz bir daha hatırlamak istemediğiniz bir deneyime dönüşebiliyor.