HALİL YETKİNLİOĞLU
LONDRA
Çalışırken zaman sorunu yaşayan kadın araştırmacılara katkı sağlamak üzere ilki 2019’da verilen ‘Dame Kathleen Lonsdale Research Fellowship’ ödülünü kazanan Manchester Üniversitesi öğretim üyesi Dr. Ahu Gümrah Dumanlı-Parry kazandı.
Aynı zamanda Sabancı Üniversitesi’nde de dersler veren Dr. Gümrah, ödülle birlikte kazandığı 1 milyon sterlinlik araştırma fonuyla akıllı materyaller, sensörler, biomedikal implantlar gibi farklı alanlarda kullanılabilecek malzemeler geliştirecek.
Ödülü aldığı açıklanınca Londra Londra Büyükelçisi Ümit Yalçın ile görüştüklerini belirten Dr. Gümrah, şunları söyledi:
“Kendisinin bu nazik girişimi ve iletişimi bizim için çok önemli. Konuşmamız sırasında aldığım ödülü tebrik etti ve çalışmalarımız hakkında sorular sordu. Manchester’a açılacak Türkiye konsolosluğu ve olası bir Manchester ziyaretinden bahsettik.
Bir sonraki ziyaretinde üniversiteyi ve benim laboratuvarlarımı gezmeyi programına alacağını umuyorum. Ben de Türkiye için bilim elçiliği yapmaya devam edeceğim ve kendileriyle iş birliği halinde bu çalışmaları genişletmekten mutluluk duyacağım. 4.5 yaşında bir oğlum var. Onunla geçirmem gereken zamanlarımda esneklikler tanıyor.
Bu araştırma fonunu Manchester Üniversitesi de maddi anlamda destekledi, ayrıca Manchester’da bu sene açılacak olan Henry Royce Enstitüsü’nde bana laboratuvarlarımı genişletmem için olanak sağladılar. Yapacak çok iş var ve ben hep geç saatlere kadar çalışan bir insanım.
Benim araştırma konum, doğadan ilham alarak ileri teknolojilerde kullanılacak çok fonksiyonlu malzemeler geliştirmek. Doğa birçok mühendislik konseptini yüzyıllardır evrimleşerek tasarlamış ve optimize etmiş, bizim mühendis olarak öğreneceğimiz çok dersler var doğada. Ben, doğadaki renk oluşum mekanizmalarını inceliyorum.
Çevremizdeki renkler aslında renk üreten pigmentlerin yanı sıra ışıkla etkileşime geçen nanoboyuttaki (görünür ışık dalga boyu 400 nanometre-mavi ile 700 nanometre-kırmızı arasındadır) yapılanmalar sayesinde oluşur.
Çevremizde gördüğümüz ışıldayan renkleri (balık pulları, kelebeklerin kanatları, böceklerin kabukları), bu yapıları keşfediyoruz. Pigmentlerin aksine bu ‘yapısal renkler’ yüzyıllarca solmaz tekrar tekrar kullanılabilir.”
“Şimdi benim grubum bu yapıları taklit ederek nasıl başka fonksiyonlar ekleyebileceğimiz üzerine çalışıyor.
Son kullanma tarihi değiştiğinde renk değiştiren ilaç tabletleri, renk sinyali veren kimyasal ve biyolojik sensörler, renk dağılımı takip eden ilaç salınım sistemleri ya da daha verimli güneş panelleri konularımız içerisinde. Şu anda grubumuzda 8 kişi var. Ancak ileride daha çok araştırmacı katılacak.”
