Edinburg’a nasıl gitmek gerekir, alternatifleri nelerdir, en güzel seferi kim yapar gibi sorular soruyorsanız işte uçan adamın hikayesi…Flying Scotsman…100 yaşında bugün.
O halde kutlayalım; birkaç sefer eşliğinde.
Tabi her şey 1923 yılında başlamadı ama dünyanın en ünlü buharlı treni olduğu için yapıldığı bu tarih önemlidir ziyadesiyle.
1862 yılında zaten Londra Edinburg arası günlük sefer yapan tren çalışmaya başlamıştı. Ama 1923 yılında Sir Nigel Gresley Don Nehri’nin kenarındaki Güney Yorkshire kasabası Doncaster’da tasarlandı Scotsman trenini, diğer pek çokları gibi… Kuzeydoğu Demiryolu Hattı için üretildi ve 7,944 Pound’a mal oldu.
Zaten dünyanın ilk yataklı treni de burada 1873 yılında, ilk restoranlı treni de burada 1879 yılında ve ilk koridorlu treni de burada 1882 yılında yapıldı.
20. yüzyılın başında 1500’den fazla vagon yapıldı burada…bu sebeple adı 'The Plant/atölye’ idi.
Ama Londra King Cross İstasyonu’ndan kalkıp Edinburg’un Waverley İstasyonu’na kadar hiç durmadan giden ilk ve tek lokomotif o oldu, o zamana kadarki en güçlü ve en hızlı lokomotif de o oldu. Kaldı ki İngiliz başkentini İskoç başkentine bağlayan süreyi 10 buçuk saatten 7 saat 20 dakikaya indirmişti, 8 ton kömür ve 5 galon su ile… bu zamanına göre büyük bir işti.
1924 yılında yapılan sanayi sergisine de katılınca daha da ünlendi ve dünya çapında da tanınır oldu. Dünya turuna çıkıp bu kadar uzağa giden ilk ve tek lokomotif de odur, Amerika’dan Avustralya’ya kadar.
Son seferini 1963 yılında tamamlasa da 2023 yılında 100. Yaşının şeferine Britanya’nın çeşitli şehirlerinden gösteri seferlerine çıkacak buharını savurarak ve uçacak. Siz gidemezseniz de ona o gelecek pek çok şehre…Bristol, Cardiff, Edinburg, Londra, Portsmouth, York’tan yola çıkacak, saatte 100 mil hız yaparak, yine eski günlerdeki gibi.
Londra’dan Cardiff’e, Chester’a, Portsmount’a Salisbury’e ve Great Yarmouth’a Haziran ile Eylül ayları arası seferleri olacak. Ama en kıymetlisi ‘The Flying Scotsman Centenary Weekender’ adıyla Londra ile Edinburg arasında çalışacak; 30 Haziran Cuma gününden 4 Temmuz Salı gününe…
Britanya Adası’nın çeşitli şehirlerine açılan ulaştırma müzeleri ve York’taki dünyanın en büyük Ulusal Demiryolu Müzesi sadece çocukaları oyalama yeri değildir sanırım. Yetişkinlerin de ülkenin geçirdiği sanayi hamlesi ve demiryolu gelişimini anlamaları için ideal bir müzedir. Flying Scotsman’in de son istirahatgahına nasıl geldiğine burada şahit olursunuz, lokomotifi tarih, mühendislik, estetik, süzgecinizden geçirerek izlersiniz ve ona dokunabilirsiniz. 2004 yılında onu kurtarmak, müzeye kazandırmak için yürütülen kampanya ve 1.8 milyon Poundluk kurtarma operasyonu da hoşunuza gidecektir.
Yeşil elma renginin savaş döneminde nasıl da acı, yaş ve kasvet rengi siyaha büründüğünü, daha sonra mavi rengin de denendiğini ve günümüzde ise orijinal rengine tekrar döndüğünün sıcak hikayesi de oracıktadır.
Bir de Wilston Samuel Jackson ismini hatırlamak lazımdır, Britanya’nın ilk siyahi makinisti ve Flying Scotsman’in sadık makinisti. Adına Londra’nın King Cross İstasyonu’nda bir mavi plaka ile rastlarsanız sebebi lokomotifi ile olan ilişkisinden ve hiç mi hiç geç kalmamasından gelir. Tatlı, çilekeş makinist Wilston dersiniz.
Kiminin külleri üzerine serpildi, içinde evlilik teklifleri yapıldı. 2023 yılında Flying Scotman treninin geçmişte kalmadığını hala yaşadığını yeni nesillere gösterme azmindeki gönüllüler İngiltere’nin küçük istasyonlarda çalışarak bu kutlamanın hayata geçirilmesine öncülük ediyorlar.
Onu görmek demek eski bir arkadaşı kucaklamak anlamına geliyor bir çok İngiliz’e. Özellikle de demir raylar üzerinde seyahat etme düşkünü, çevreci ve çevreye verilen zararların ziyadesiyle farkında olan orta yaş İngiliz beyleri için.
Zaten Londra-Edinburgh seferinin de 4 bin Pound civarında olacağı dikkate alındığında bu hasreti sadece yine onların yaşadığını düşünebilirsiniz. Bizlerden de çıkar umalım ne imiş bu uçan adam diye…O raylardaki en uzun mesafe giden buharlı tren olarak 100. Yılını kutlarken…
Bir makineye ruh katılırsa bu kadar sevilir işte…