LONDRA - İngiltere’de hükümetin normalleşme adımları atarken, koronavirüse karşı ısrarlı şekilde ‘sosyal mesafe’ uyarılarını halk dikkate almadı.

Hafta ortası sıcaklığın 34 dereceye kadar yükselmesiyle, üç aydır evlerinde bunalan insanları deniz kenarı ve parklara akın etmesine neden oldu.

Halk koronavirüs kısıtlamalarının gevşetilmesinin ardından sahillerde ‘sosyal mesafe’ kuralını dikkate almaması ‘ikinci dalga’nın beklendiği İngiltere’de virüsün yeniden yayılmasıyla ilgili endişeleri de artırdı.

SAĞLIK BAKANI ENDİŞELİ

Sahil görüntülerinin medyada yer alması sonrası değerlendirmede bulunan Sağlık Bakanı Matt Hancock, durumun endişe verici olduğuna dikkat çekti.

Avrupa’da normalleşme devam ediyor. İngiltere’nin güney sahil kenti Brighton sıcak havanında etkisi ile vatandaşların akınına uğradı.

Brighton Belediyesi, ise sahillere sosyal mesafe ve hijyen kurallarını hatırlatan uyarı levhaları koydu. Sahile yakın büfelerde ise uzun kuyruklar oluştu. Vatandaşların akınına uğrayan sahil şeridinde sosyal mesafeye uyulmadığı ve maske takılmadığı görüldü.

Öte yandan İngiltere’de normalleşme adımları kapsamında 4 Temmuz’da ülke genelinde kafe ve restoranların açılması planlanırken, spor salonları ise kapalı kalmaya devam edecek.

İngiltere’de toplam korona virüs vaka sayısı 307 bin 980’e, hayatını kaybedenlerin sayısı ise 43 bin 230’a ulaştı.

EKONOMİ İÇİN ‘SOSYAL MESAFE’ DARALTILIYOR

Başbakan Boris Johnson, 4 Temmuz'dan itibaren ülkede 2 metrelik sosyal mesafenin 1 metreye düşürüleceğini açıkladı.

İngiliz hükümet bir süredir, insanları daha küçük alanlara sığdırmak isteyen konaklama ve eğlence sektörünün baskısı altındaydı.

BİLİM İNSANLARI NE DİYOR?

En basit haliyle yakınınızda virüs taşıyan biri olması, bulaşma ihtimalini artıyor.

Hükümete koronavirüs konusunda danışmanlık yapan bilim kurulu üyelerine göre virüsün bulaşma riski açısından 1 metrelik sosyal mesafe, iki metrelik sosyal mesafeden 2-10 kat arası daha riskli.

Türkiye'de ise sosyal mesafe 1,5 metre olarak belirlendi.

Dünya Sağlık Örgütü, en az bir metrelik sosyal mesafe öneriyor.

Sosyal mesafeyi bir metre olarak belirleyen ülkelerin önemli bir kısmı, insanların maske takmasını da zorunlu kılıyor.

ÜLKELERİN KENDİ İÇLERİNDE DE FARKLILIKLAR OLABİLİYOR:

Birleşik Krallık'ta İngiltere 4 Temmuz'da sosyal mesafeyi 1 metreye indirme kararı alırken, İskoçya bir süre daha 2 metre kuralına devam edeceğini açıkladı.

  • Almanya'da genel kural 1,5 metre olsa da bazı eyaletlerde kurallar değişiyor.
  • İspanya'da genel kural 1,5 metre fakat Katalonya'da açık hava etkinliklerinde herkesin maske takması koşuluyla bu mesafe azaltılabiliyor.

RİSKİ AZALTMAK İÇİN NE YAPILMALI?

İngiltere Bilim Kurulu üyeleri, her binanın kendi koşullarına göre bir değerlendirme yapması gerektiğini söylüyor.

Riski azaltmak için ilk yapılabilecek şey, 2 metreden daha yakınınızdaki bir kişiyle geçirdiğiniz süreyi azaltmak.

Maskeler ve plastik vizör veya bölmeler, ağızdan çıkan damlacıkların bulaşmasını engelleyebilir.

İş yerlerinde vardiyalar değiştirilerek aynı anda binada olan kişi sayısı azaltılabilir.

Oturma düzeni değiştirilerek yüz yüze oturan insanların sayısı azaltılıp, bulaşma riskinin daha az olacağı şekilde yan yana ve sırt sırta oturan kişilerin sayısı artırılabilir.

Hava akımı, içeride temiz hava sağlayacak şekilde ayarlanabilir ve mekandaki yüzeyler sıklıkla silinebilir.

MESAFE YAYILMAYI NASIL ETKİLİYOR?

Lancet tıp dergisinde yayınlanan bir araştırmaya göre bulaşım riskini azaltmak için alınacak önlemler arasında en etkilisi kimseye 1 metreden fazla yaklaşmamak olabilir.

1 metreye kadar yüzde 13 olan ortalama bulaşma oranı, 1 metreyi aşınca yüzde 3'e düşüyor.

2 metrede yüzde 1,5, 3 metrede ise yüzde 0,75 oluyor.

BU ALANDA YAPILAN İLK ARAŞTIRMALAR

Bu alandaki ilk araştırmalar 1930'larda yapılmıştı.

Bilim insanları öksürük veya hapşırık ile çıkan damlacıkların ya havada hemen buharlaştığı ya da yere düştüğü sonucuna ulaşmıştı.

Bu damlacıkların 1-2 metre içinde bir alana düştüğü anlaşıldı.

Bu nedenle virüsün bulaşma riskini artıracak en büyük etkenlerden biri, üzerinize birinin öksürmesi veya hapşırması.

VİRÜS BAŞKA NASIL BULAŞIR?

Bazı bilim insanları virüsün aerosol denen küçük parçacıklar ile havada daha uzun süre ilerleyebileceği ve bunun bulaşma riskini artırdığını düşünüyor.

Massachusetts Institute of Technology'den (MIT) Prof. Lydia Bourouiba, yüksek hızlı kayıt yapan kameralar yardımıyla gerçekleştirdiği araştırma ile, öksürüğün 6 metreye ulaşan küçük parçacıklar saçtığını tespit etti.

Çin'deki hastanelerde koronavirüs kalıntıları tespit eden bir diğer araştırmada ise güvenli mesafe olarak 4 metre önerildi.

Öte yandan ABD Salgın Kontrol Merkezi; duman, sis ve spreyler gibi aerosollerin virüsün yayılımına etkisinin henüz net olmadığını söylüyor.

TEK ETKEN MESAFE Mİ?

Mesafenin yanı sıra geçirilen süre da çok önemli.

Bilim insanları biriyle altı saniye 1 metre uzaklıktan konuşmanın, bir dakika 2 metre uzaklıktan konuşmaya denk olduğunu söylüyor.

Öksürük riski daha da artırıyor. Birinin 2 metre yanınızda öksürmesi, 2 metre yanınızdaki bir kişiyle 30 dakika konuşmanın riskine eşdeğer.

HAVALANDIRMA ÖNEMLİ Mİ?

Kalabalık mekanlarda bulaşma riski artar.

Hava akımının yönü de önemli. Akımın kaynaklandığı noktada virüs taşıyan biri varsa, akımın bu virüsü diğer insanlara taşıyabilir.

Dışardan gelecek temiz hava da önemli bir faktör.

Çin'de dokuz kişinin koronavirüse yakalandığı bir restoranda, klimanın dışardan temiz hava vermek yerine içerdeki havayı dolaşıma sokmasının etkili olduğu düşünülüyor.

Japon araştırmacılar da kapalı mekanlarda bulaşma riskinin 19 kat fazla olduğu sonucuna vardı.

NEDEN BAZI SORULAR CEVAPSIZ?

Koronavirüs ortaya çıkalı yalnızca birkaç ay oldu ve bu sürede bilim insanları onunla ilgili çok şey öğrendi.

Fakat hâlâ enfekte olmuş kişilerin ne kadar virüs yayabildiğini ve bir kişinin hastalanması için ne miktarda virüs kapması gerektiğini bilmiyoruz.