Yeme bozuklukları, insanların yiyeceklerle ve kendileriyle sağlıksız bir ilişki geliştirmesine neden olur. Bir kişiyi duygusal, fiziksel ve sosyal olarak etkileyebilecek karmaşık mental hastalıklarıdır. En yaygın yeme bozuklukları arasında anoreksiya nervoza, aşırı yeme bozukluğu ve bulimia nervoza bulunur.
İngiltere'de 725.000'den fazla erkek ve kadın yeme bozukluklarından etkilenmektedir. Cinsiyet, yaş veya geçmişe bakılmaksızın herkes bir yeme bozukluğu geliştirebilir. 12 ila 20 yaşları arasındaki kadınların yeme bozukluğu geliştirme olasılığı daha yüksekken, yaşlı bireylerde ve her yaştan erkeklerde bir sorun geliştirebilir.
Bu yazıda beslenme uzmanının yeme bozukluklarından kurtulmada sahip olabileceği role bakacağız.
TEDAVİ VE DESTEK
İlk başta öyle hissedilmese de, yaşadıklarından bahsetmek inanılmaz derecede yardımcı olabilir. Bir yeme bozukluğundan kurtulmanıza yardımcı olacak birçok tedavi seçeneği vardır ve ilk adım destek aramaktır. Size bir yeme bozukluğu teşhisi konduysa, aile doktorunuzun sizi bir uzman bakım ekibine sevk etmesi muhtemeldir. Ekip hemşireler, psikologlar, danışmanlar ve beslenme uzmanlarından oluşacak. Bu insanlar yolculuğunuz boyunca size destek olacak.
BİR BESLENME UZMANI NASIL YARDIMCI OLABİLİR?
Yeme bozuklukları ile çalışan bir beslenme uzmanının birincil odak noktası, gıda ile sağlıklı bir ilişki kurmanıza yardımcı olmaktır. Normal, sağlıklı bir yeme davranışına geri dönmenin zaman alacağını unutmayın. Kolay olmayacak, ancak ilk adımı attığınızda bir beslenme uzmanı sizinle birlikte çalışarak gelecek planı hazırlayabilir. Vücut optimal beslenmeyi aldıktan sonra, hayatın önünüze çıkardığı zorluklarla başa çıkmak için performans gösterebilir ve daha donanımlı hale gelir.
İyileşme sırasında ve sonrasında ihtiyaç duyabileceğiniz desteği sunmak için bir beslenme uzmanı yanınızda olabilir. Sizinle birlikte çalışacaklar, sizi dinleyecekler ve bu yeni zorluklarla karşılaştığınızda ihtiyaç duyabileceğiniz destekleyici el olacaklar. Bir beslenme uzmanı, sizi beslenmenin önemi konusunda yeniden eğitmek ve geliştirmiş olabileceğiniz “kuralları” ve “kötü yemek” alışkanlıklarını yıkmak için çalışacaktır.
ANOREKSİYA NERVOZA
Anoreksiya nervoza, fazla kilolu olma endişesinden olayı olabildiğince az yemek yeme ya da bazı zamanlarda hiç yemek yememe hastalığına denir. Anoreksiya hastalığı olan kişiler, kilolu olmadığı halde kendisini aşırı şişman olarak görürler ve bu histen kurtulmak için de yemekle aralarına mesafe koyarlar.
Bu durum, hem fiziksel, hem de psikolojik bir rahatsızlıktır.Düşük benlik saygısı ve zor duyguları yönetememe gibi duygusal faktörlerle bir araya gelen bu çarpık algı, tipik olarak hastanın yiyecek alımını sınırlamasına ve genellikle aşırı egzersiz yapmasına neden olabilir.
ANOREKSİYA NERVOZA’NIN BELİRTİLERİ NELERDİR?
Sıkı diyet uygulanması sonucu oluşan kilo kaybı
Kısa sürelerde çok fazla yemek yemek ve sonrasında kusmak
Vücutta artan kıllanma
Depresif ve endişeli olma hali
Uyku sorunları
Çok fazla egzersiz yapmak
Zayıfken bile kilo almaktan kaygılanmak
Sürekli yemek hakkında düşünmek
İştahsızlık en çok kadınlarda görülürken son yıllarda erkeklerde daha yaygın hale geldi. Ortalama olarak, durumun ilk olarak gençlik yıllarında geliştiği düşünülmektedir. Anoreksiyalı bireyler ideal kilolarına ulaştıklarında mutlu olacaklarına inanabilirler, ancak ne yazık ki bu nadiren böyledir. Yeme bozukluğu, alışılmış bir başa çıkma mekanizması haline gelebilir.
En temel belirti aşırı kilo alma korkusudur. Bu durum kişinin yiyecek konusunda neredeyse fobik olacak noktaya dek varmasına neden olabilir. Şişmanlama korkusunun yanı sıra beden imgesinde de bozulma vardır. Buna bağlı olarak bu kişiler çok zayıf ve ince olsalar bile kendilerini şişman bulabilirler.
Yeme bozukluğundan kaçış yokmuş gibi hissettirse de tedavi ve destek mevcuttur. İyileşmeniz sırasında size destek olabilecek birçok profesyonel var. Bir beslenme uzmanı, kendinize olan güveninizi ve gıdayla olan ilişkinizi yeniden inşa etmenize yardımcı olabilir.
ANOREKSİYA NERVOZA’DAN KORUNMAK İÇİN NELER YAPILMALI?
Uzmanınızın tedavi planını takip etmeniz ve destek ağınızı oluşturmanın yanında şunları da yapabilirsiniz:
Sağlıklı bir beslenme programına uymaya çalışın.
Uzmanlarınızın tedavi planında belirttiğine göre, egzersiz programınızı düzenleyin.
Uykularınızı düzenlemeye çalışın.
Vücut yapunuz ve boyunuza göre gerçekçi bir kilo hedefi koyun.
Hayatınızda sosyal aktivitelere yer verin.
Duygularınıza kulak verin.
Duygularınızı ifade edebilmek için size iyi gelebilecek yöntemleri belirleyin. Yazı yazma, resim çizme, müzik yapma ya da dinleme gibi herhangi bir sanat dalına yönelin.
Terapistinizle birlikte hayatınızdaki sorunları çalışın. Baş etme yöntemlerinizi çeşitlendirmekte fayda olacaktır.
AŞIRI YEME BOZUKLUĞU
Aşırı yeme bozukluğu, kompulsif aşırı yeme biçimidir. Hastalar, büyük miktarlarda yemek yemeye ve duramayacakmış gibi bir dürtü hissederler. Aşırı yeme bozukluğundan muzdarip birçok bireyin duygusal destek için yemeğe güvendiği ve zor duyguları bastırmak için yemeğe yönelebildiği görülmektedir.
Aşırı yeme bozukluğunun hem fiziksel hem de duygusal refah üzerinde bir dizi olumsuz yan etkisi olabilir. Aynı zamanda genellikle depresyon ve anksiyete ile ilişkilidir.
Durumun yan etkileri zamanla kötüleşebilir, bu yüzden destek istemek çok önemlidir. Aşırı yemenin önemli bir yan etkisi kilo alımıdır. Bu, aşağıdakiler gibi tıbbi komplikasyonlara yol açabilir:
Tip 2 diyabet
Yüksek tansiyon
Yüksek kolestorol
Kalp hastalığı
Osteoartrit
Karaciğer ve böbrek sorunları
Bir beslenme uzmanı, bozuklukla ilgili herhangi bir tıbbi sorunu dikkate alabilecektir. Diyetinizi uyarlamak, sağlığı, refahı iyileştirmek ve çoğu durumda bazı komplikasyonları potansiyel olarak tersine çevirmek için sizinle birlikte çalışmaktadır.
BULİMİYA NERVOZA
Bulimia nervoza, hastalarının kilo almaktan korkmalarına neden olur. Bu, tükettikleri gıdalardan kurtulmak için sağlıksız önlemler almalarına neden olabilir. Bu, aşırı egzersiz yapmayı, müshil almayı veya kusmayı içerebilir. Diğer yeme bozukluklarında olduğu gibi, bulimia genellikle düşük benlik saygısı, depresyon ve kendine zarar verme ile ilişkilidir.
Yeme bozukluğundan muzdarip birçok insan, yeme alışkanlıklarını duygusal sıkıntıyla baş etmenin bir yolu olarak kullanma eğilimindedir. Hastaların yemek, kalori ve kilo alma konusunda anormal bir korkusu olması yaygındır. Bulimialı kişilerin gıda alımını kısıtlamasına neden olan şey bu korkudur. Bu kısıtlama aşırı yemeye neden olabilir.
Aşırı yemeyi takiben, kişinin yoğun utanç ve suçluluk hissetmesi yaygındır. Genellikle, yiyecekleri atmak için kısa bir süre sonra onları müshil ile temizlemeye çalışırlar. Bu şekilde yediklerini çıkarma işlemi tehlikeli bir şekilde bağımlılık yapabilir. Bazı durumlarda, bir alışkanlık haline gelecektir.
Bulimia nervoza, hastaların takip ettiği kısıtlı diyetlerden etkilenen aşırı tuvalete çıkma döngüsü ile karakterizedir. Vücut, açlık ve beslenme eksikliğine güçlü istekle cevap verir. Açlık ve yoksunluk duyguları arttıkça yemek yeme dürtüsü de artar. Çoğu zaman bu dürtü, bulimili kişilerin “yasak” veya “kötü” yiyeceklere eriştiğini görür. Ya hep ya hiç zihniyetini tetikleyen şey budur.
Bulimia semptomları görünümdeki değişikliklerden vücut ağrılarına, ağrılarına ve şiddetli dehidrasyona kadar çeşitlilik gösterir. Yine de, durum tedavi edilmezse gelişebilecek başka, ciddi bulimia etkileri vardır.
Buliminin yan etkileri şunları içerebilir:
Kronik düzensiz bağırsak hareketleri
Kronik kabızlık
Böbrek yetmezliği
Mide yırtığı
Hamilelikte sorunlar
Bunun gibi olumsuz vücut imajı şüphesinde bulunan ergen bireylerin mutlaka beslenme uzmanına gidip vücut ağırlıklarının sağlıklı hedefler içerisinde olup olmadığı hakkında bilgi alması, eğer kilo fazlalığı varsa büyüme ve gelişme faktörlerini engellemeyecek şekilde sağlıklı beslenme programı ile güvenli kilo kaybına başlamaları yemek yeme bozukluklarının görülmesini engeller. Bunun için sağlıklı beslenme ilkelerinden kesinlikle taviz verilmemesi gerekmektedir.
