Yakın tarihe baktığımızda Türkiye ve İngiltere’nin sıcak savaşta karşı karşıya geldiği birçok örnekle karşılaşırız.
Osmanlı’nı son dönemi ve Cumhuriyet’e geçiş sürecinde gerçekleşen savaşlarda her iki ülke karşı cephelerde çarpıştı.
Hatırlarda kalan en yakıcı olanı ise Çanakkale ve Gelibolu savaşları...
Türk halkının topyekün yaşama mücadelesinin de simgesi olan bu savaşta binlerce Mehmetçik toprağa düşerken, “Çanakkale’nin Geçilmez”liğini de tarihe altın harflerle not düştü.
Türkiye’nin varoluş mücadelesi de sayabileceğimiz Çanakkale savaşlarında verilen şehitlerin nezdinde bütün şehitlerimizi 18 Mart’ta anıyoruz.
Anma törenleri Türkiye dışında da yapılıyor. Çünkü dünyanın bir çok coğrafyasında toprağa düşenlerimizin şehitlikleri mevcut.
İngiltere’de anma törenleri 14 şehit pilotun yer aldığı Brookwood Mezarlığı’ndaki Hava Şehitliği ile 26 denizcinin kabrinin yer aldığı Portsmouth’daki Deniz Şehitliği’nde her yıl dönüşümlü olarak düzenleniyor...
İngiltere’deki törenler bu sene Deniz Şehitliği’nde gerçekleştiriliyor.
ORDA 7 ŞEHİT VAR MAN ADASI’NDA
Bu iki şehitliğin dışında ayrıca bir de Man Adası’nda 7 şehidin kabri bulunuyor. Üstelik bu şehitlerimizin sadece biri asker diğerleri sivil!..
Man Adası’nda Türk şehitlerin ne işi olabilir diye düşünenleriniz olabilir...
Biz de 1990’lı yıllardan beri bu şehitliğimizin varlığını biliyorduk ama ayrıntılarından doğrusu haberdar değildik.
Bildiğimiz, ‘bir kilisenin bahçesinde Türk şehitliği’ olduğuydu. Kimsenin yolunun düşmediği bu şehitlik ile ilgili detaylı bilgilere Londra büyükelçiliğimizden ulaştık.
Büyükelçi Ümit Yalçın’ın tensipleri ile İkinci Sekreter Alper Haner’den konuyla ilgili bilgileri temin ettik.
İŞTE İNSANIN İÇİNİ YAKAN O ŞEHİTLİĞİN HİKAYESİ
Man Adası Şehitliği’nde yatan Türkler, Birinci Dünya Savaşı’nda Birleşik Krallık’ta yaşayan “Düşman Ülke Vatandaşı/Soydaşı” 20,000’den fazla sivilin tutulduğu Knockaloe Sivil Esir Kampı’nda şehit düşmüşler...
Tutuldukları ‘Knockamloe Sivil Esir Kampı’nda, 1916 ile 1918 yılları arasında çeşitli hastalıklardan hayatını kaybeden 7 şehidimizden sadece Hasan Derviş asker, diğerleri sivil...
Birinci Dünya Savaşında İngilizler’e esir düşmüş olan binlerce Alman ve Avusturyalı ile birlikte 110 Türk, 1915 yılında 200 kişilik bir kafile içinde Man Adası’ndaki “Knockaloe Esir Kampı"na getirilmiş.
Birinci Dünya Savaşı sırasında kampta esir durumundaki biri asker, 109’u sivil toplam 110 Türk’ten yedisi esir durumundayken hastalanıp hayatlarını yitirmiş ve kampın hemen doğusunda bulunan ‘Kirk Patrick Kilisesi’ne defnedilmişler.
O tarihten bu yana kilisenin bahçesinde bulunan mahsun kabirlerde yatan şehitlerin isimleri ve şehadet tarihleri şöyle:
1.Ramazan MERT, Şehadet tarihi : 17 Kasım 1916
2.Hüseyin Halit İBRAHİM, Şehadet tarihi : 16 Şubat 1917
3.Hüseyin ALİ, Şehadet tarihi : 20 Nisan 1917
4.Hasan DERVİŞ, Şehadet tarihi : 18 Mayıs 1917
5.Mehmet ALİ, Şehadet tarihi : 17 Eylül 1917
6.Kalan YEĞEN, Şehadet tarihi : 09 Nisan 1918
7.Ahmet HAZAN, Şehadet tarihi : 15 Temmuz 1918
Genel bakım ve onarımı Türkiye’nin Londra Büyükelçiliği tarafından gerçekleştirilen Şehitliğin bakımı içinde bulunduğu “Kirk Patrick Kilisesi” ve İngiliz Savaş Mezarlıkları Komisyonu (Commonwealth War Graves Commission) tarafından düzenli olarak yapılmakta.
İLK DEFA TÜRK BAYRAĞININ GÖLGESİNDE
Bir kilisenin bahçesinde bulunduğu için mevzuat engeli nedeniyle uzun yıllar şehitlerimizin başında Türk Bayrağı bulundurulmasına izin verilmedi.
Londra büyükelçiliğimizin, ‘Kirk Patrick Kilisesi’ ile yaptığı girişimleri sonucu, bu konuda anlaşmaya varılarak, milli günlerde şehitliğimizde Türk Bayrağı bulundurulması konusunda mutabakat sağlanarak, şehitliğe bayrak direği dikildi.
İlk defa geçtiğimiz 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı’nda Man Adası’nda şehitliğimize Türk Bayrağı çekildi.
Bu yıl 18 Mart Şehitler Günü’nde de artık Man Adası Şehitliğimizde, şehitlerimiz Türk Bayrağının gölgesinde yadediliyorlar.
***
Bu vesile ile şehitlerimizi rahmetle anıyorum.
