Bu romatizma hayatı felç ediyor

En sık görülen romatizmal hastalık olan romatoid artrit, daha çok elleri ve ayakları etkiliyor. Yoğun ağrı yaşayan hastalar eklemlerdeki hareket kısıtlılığı yüzünden günlük ihtiyaçlarını karşılayamıyor.

11.03.2017 - 13:29 Yayınlanma

En sık görülen romatizmal hastalık olan romatoid artrit, daha çok elleri ve ayakları etkiliyor. Yoğun ağrı yaşayan hastalar eklemlerdeki hareket kısıtlılığı yüzünden günlük ihtiyaçlarını karşılayamıyor.

Öyle bir hastalık düşünün ki, o hastalar gece olmasını hiç istemiyorlar. Çünkü her sağlıklı kişinin dinlenip kalkmak için yattığı yatağa girmek onlar için âdeta bir cehennem azabı. Üşüdüklerinde yorganı üzerlerine çekemiyorlar. Geceleri sağdan sola dönemiyorlar. Tuvaletleri gelse kalkıp gidemiyorlar. Sabahları hemen doğrulup kalkamıyor; kalktıklarında da musluğu açıp yüzlerini yıkayamıyorlar…

Gündüzleri yaşananlar ise ayrı bir işkence. Ellerinde anahtar olmasına rağmen bir türlü kapıyı açıp evlerine giremiyorlar. Hatta bazı hastalar “Evde yangın çıksa kapıyı açıp çıkamam” diye şikâyet ediyor. Yaz günü susayıp bir büfeden su alsalar, kapağını açıp içemiyorlar. Gömlek düğmesini iliklemek, sebze doğramak, kaşık tutmak, tırnak kesmek onlar için hiç de kolay bir iş değil.

Kim mi bu hastalar? Romatoid artrit hastaları... Adını söylemek zor olsa da romatoid artrit, toplumda çok sık görülüyor. Neredeyse her 10 kişiden birini çeşitli derecelerde etkiliyor. 2 yaşından 80 yaşına kadar geniş bir yaş aralığını kapsasa da en sık rastlandığı dönem 20-50 yaşları arası. Yani kişinin aktif hayatın içinde olduğu yaşlarda yoğunlaşıyor. El parmakları, el bileği, ayak ve ayak bileği gibi günlük hayatta en sık kullandığımız eklemleri etkiliyor. Aynı zamanda dizlerde, dirseklerde ve seyrek de olsa kalça ve omuzlarda görülüyor.

Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Balcalı Hastanesi Romatoloji Kliniğinden Prof. Dr. Süleyman Özbek, romatoid artritin bağışıklık sisteminin bir sinyal karışıklığı sebebiyle eklemleri düşman olarak algılaması sonucu ortaya çıktığını söylüyor. Öyle ki, bu karışıklık yüzünden eklemlerde bağışıklık sistemi hücreleri ile eklem hücreleri arasında kıyasıya bir savaş yaşanıyor. Bu sırada eklemler şişiyor, eklem kapsülleri genişliyor, hareket kabiliyetleri azalıyor. Elleri etkilediğinde parmaklarda şekil bozuklukları meydana geliyor. Bu kronik dayanılmaz ağrılı durum, hastanın günlük hayatını ve yaşama kalitesini olumsuz yönde etkiliyor.

ERKEN TEŞHİS ŞART

Prof. Dr. Süleyman Özbek, romatoid artritin sadece bir eklem problemi olmadığını söylüyor. Hastaların bir kısmında iyi tedavi edilmediği takdirde, kalp, böbrek, göz, deri ve diğer organlarda da problem ortaya çıkıyor. Eklem tutulması ile başlayan süreç ölümle sonuçlanabilen durumlara yol açabiliyor. Bütün hastalıklarda olduğu gibi romatoid artritin de erken teşhisi ve tedavisi şart. Özellikle çocuklarda tedaviye erken başlanmadığında organ harabiyeti kaçınılmaz hâle geliyor. Erken dönemde tedavi edildiğinde ise hayat kalitesi yüzde yüz olumlu yönde değişiyor ve kalıcı sakatlıklar önlenebiliyor. Tedavisinde ağrı kesiciler ise yaramıyor. Romatoid artrit tedavisi için özel olarak geliştirilen ilaçlar, doktor kontrolünde kullanılıyor. Genetik bir hastalık olan romatoid artritin sebebi tam olarak bilinmiyor ancak sigara tetikleyici rol oynuyor. Tedavide başarıya ulaşmak için sigaranın kesinlikle bırakılması gerekiyor.

Romatoid artrite dikkat çekmek için yapılan en anlamlı projelerden biri Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Endüstriyel Tasarım bölümü öğrencileri ile gerçekleştirilen RA Hastaları için Endüstriyel Tasarım Projesi oldu.

İşte projenin detayları...

Eklem tutulması ve şekil bozuklukları sebebiyle romatoid artrit hastalarının yaşadığı zorluklar Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Endüstriyel Tasarım bölümü öğrencilerine ilham kaynağı oldu. Daha önce romatoid artrit hastalığını hayatlarında hiç duymamış olan öğrenciler, AbbVie’nin öncülüğünde başlatılan “RA Hastaları için Endüstriyel Tasarım Projesi” kapsamında hastaların hayatını kolaylaştıracak aletler ürettiler. Bu yarışmada 80 proje geliştirdiler. Projeler Ulusal Romatoloji Kongresinde konunun uzmanlarının değerlendirilmesine de sunuldu. Her biri ayrı bir fayda sağlayan bu projelerden 10 tanesi finale kaldı. 4 tanesi ise dereceye girdi. Birinci seçilen proje Rahim Gafur’un hastaların şişe ve kavanoz kapağını açmakta kullanabileceği top şeklindeki aletti.