LONDRA - İngiltere ile Avrupa Birliğiarasında Brexit krizi giderek büyüyor... İngiltere Başbakanı Boris Johnson altı günde girdiği altı oylamanın tamamını kaybetti. Hükümet parlamentodaki çoğunluğu da yitirdi. Boris Johson’un talep ettiği erken seçim kozu da tutmadı.
Daha önce 31 Ekim olarak belirlenen Brexit’in gerçekleşme garantisi de bulunmuyor. Johnson’ın talebi üzerine Parlamento beş haftalık bir süre için askıya alındı ancak Boris Johnson’ın da önü kesilmiş durumda. Öte yandan muhalefetin anlaşmasız Brexit’i bloke etmek için Avam Kamarası’ndan geçirmeyi başardığı yasa Kraliçe tarafından onaylandı ve yasalaştı.
Brexit sürecinin kontrolünü kaybeden ve yeni bir plan ortaya koyamayan Boris Johnson, erken seçim talebinin gerçekleşmesi için yasal önlemler alabileceğini söylüyor.
Brexit ile ilgili mümkün görünen 5 senaryo
1) BREXIT TARİHİNİ YENİDEN ERTELEMEK
Muhalefet ülkede “deprem etkisi yaratabilecek” anlaşmasız Brexit’in önüne geçmek için Avam Kamarası’nda bir yasa geçirmeyi başardı. Yürürlüğe giren yasaya göre hükümet 19 Ekim tarihine kadar Avrupa Birliği ile anlaşma sağlanamaması durumunda Brüksel’den Brexit tarihinin yeniden ertelenmesini talep etmek durumunda kalacak. Buna göre Brexit’in 31 Ocak 2020’ye ertelenmesi gerekiyor.
Daha önce 29 Mart’ta gerçekleşmesi planlanan Brexit AB ile müzakere edilen anlaşmanın parlamentoda onaylanmaması üzerine iki defa ertelenmişti. Yasanın yürülüğe girmesi ile birlikte Boris Johnson Brexit tarihinin ertelenmeyeceğini bir kez daha yineledi.
2) ERKEN SEÇİM
İngiliz milletvekilleri, Boris Johnson’ın Brexit planlarını reddetse de önümüzdeki aylarda erken seçim senaryosu kaçınılmaz görünüyor. Muhalefetteki İşçi Partisi bunun 31 Ekim’den sonra gerçekleşmesinin daha iyi olacağını, bu durumun Avrupa Birliği’nden her halukarda çıkma konusunda ısrar eden Boris Johnson’ın elini zayıflatacağını belirtiyor. İngiltere’de iktidardaki Muhafazakar Parti milletvekili Philip Lee partisinden istifa ederek Liberal Demokrat Parti’ye geçti. Böylece Boris Johnson başbakanlığındaki hükümet geçtiğimiz hafta parlamentodaki çoğunluğu kaybetti.
3) ANLAŞMASIZ BREXIT
Krizin büyümesi ve Boris Johnson’ın düzenlenebilecek erken genel seçimleri kazanması durumunda anlaşmasız Brexit hayata geçirilebilir. Bu durum İş dünyasını en çok endişelendirebilecek senaryo olarak ön plana çıkıyor.
Birleşmiş Milletler ekonomi uzmanlarına göre anlaşmasız Brexit Avrupa Birliği’ne ürün ihraç eden İngiltere’ye en az 16 milyar dolar euro kaybettirecek. Brexit’ten en çok etkilenecek olan sektörlerin başında otomobil ve teksil alanı var. Brüksel ile Londra arasında iki yılı aşkın bir süredir devam eden müzakerelerde ilerleme kaydedilemiyor. AB 31 Ekim’de planlanan Brexit tarihinin ertelenmesini de istemiyor.
Bu arada İngiltere’nin Avrupa Birliği’nden anlaşmasız ayrılma ihtimaline karşı hazırlık yapan Avrupa Birliği, Brexit şokunu atlatmaları için üye ülkelere tahsis edilmek üzere 780 milyon euroluk yardım paketi oluşturdu. 2002 yılında doğal afetler için oluşturulan ‘acil dayanışma fonundan’ 600 milyon euro ayrılacak. Yetkililer üye ülkelerin bu yıl sel baskını, volkan patlaması gibi çok az sayıda doğal felaket ile karşı karşıya kaldıkları gerekçesi ile bu fonun “istisnai” olarak Brexit ‘depremi’ için kullanılabileceğini söyledi.
4) ANLAŞMALI BREXIT
Taraflar arasında tıkanan müzakerelerden dolayı anlaşmalı Brexit’in gerçekleşme ihtimali zayıf görünüyor. Bu durumda Londra ile Brüksel İrlanda sorunu ile ilgili ‘Backstop’ maddesini çözüme kavuşturabilir. Ancak Londra yeni alteratifler sunmak durumunda. Boris Johnson şu ana kadar bu yönde atım atmadı. Avrupa Birliği anlaşmasız Brexit ihtimalinin giderek güçlendiğini, 31 Ekim’e kadar ilerleme kaydedileceğini düşünmediği her fırsatta dile getiriyor. Avrupa Birliği ile İngiltere arasındaki anlaşmada İrlanda adasında fiziki sınır oluşmasını engellemeyi güvence altına alan “Backstop” (tedbir maddesi) bulunuyor.
5) BREXIT’İN GERÇEKLEŞMEMESİ
Jeremy Corbyn başkanlığında muhalefetteki İşçi Partisi’nin yapılabilecek erken genel seçimleri kazanması düşünülebilir. Bu durumda ikinci bir referanduma gidilecek. Referandumdan Brexit’e hayır cevabı çıkabilir.
