FERDİ TÜRKTEN
ANKARA

Kimliğini gizlediği için milliyeti anlaşılamayan ve 5 dakika içinde 10 kez uyarılmasına karşın sınır ihlalini sürdüren Rusya'ya ait savaş uçağına, Türkiye'nin 2012'de sınıra yaklaşan silahlı unsurların tehdit olarak algılanması ve bunlara anında karşılık verilmesini kapsayacak şekilde değiştirilen angajman kuralları çerçevesinde müdahalede bulunuldu.

Türkiye, angajman kurallarını 22 Haziran 2012'de radar testi amacıyla silahsız uçuş yapan RF-4E uçağının Suriye tarafından uluslararası hava sahasında ikaz edilmeksizin düşürülmesinin ardından, sınıra yaklaşan silahlı unsurların tehdit olarak algılanması ve bunlara anında karşılık verilmesini kapsayacak şekilde değiştirdi.

Kimliğini gizlediği için milliyeti anlaşılamayan Rusya'ya ait savaş uçağı da 5 dakika içinde 10 kez uyarılmasına karşın sınır ihlalini sürdürmesi nedeniyle angajman kuralları gereğince vuruldu.

ANGAJMAN KURALLARINI DEĞİŞTİREN SÜREÇ

22 Haziran 2012'de Malatya/Erhaç Meydanı'ndan kalkış yapan silahsız RF-4E uçağı, hava sahasını ihlal ettiği gerekçesiyle uyarılmaksızın Suriye tarafından vuruldu. Denize düşen uçaktaki Hava Pilot Yüzbaşı Gökhan Ertan ve Hava Pilot Teğmen Hasan Hüseyin Aksoy şehit oldu.

Genelkurmay Başkanlığı, olayla ilgili uçağın tanıtma sistemlerinin açık olduğunu, tek ve silahsız olarak bölgedeki radarların performansının test edilmesi maksadıyla görev uçuşu yaptığı esnada düşürüldüğünü açıkladı.

Dışişleri Bakanlığınca da Suriye'nin İstanbul Başkonsolosluğuna nota verilerek, "Türk uçağının herhangi bir uyarı olmadan düşürülmesinin hiçbir şekilde kabul edilemeyeceği ve bu saldırının sorumluluğunun tamamen Suriye tarafına ait olduğu" bildirildi.

KONU, ULUSLARARASI ARENAYA TAŞINDI

Türkiye, vakit kaybetmeden konuyu uluslararası arenaya taşıdı.

Dışişleri Bakanlığında yapılan toplantıyla bazı Arap ülkelerinin büyükelçileri ile NATO ve AB temsilcilerine olaya ilişkin bilgi verildi. Dönemin Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu da NATO Genel Sekreteri Anders Fogh Rasmussen ve diğer ülkelerdeki mevkidaşlarıyla yaptığı görüşmelerde konuya ilişkin bilgi paylaşımında bulundu.

Olay, 25 Haziran'daki AB dışişleri bakanları toplantısında da ele alındı. 

Türk askeri uçağının Suriye güçlerince düşürülmesi, Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisinde de gündeme getirilirken, Türkiye'nin BM Daimi Temsilcisi Büyükelçi Ertuğrul Apakan, BM Genel Sekreteri Ban Ki-mun ve BM Güvenlik Konseyi Dönem Başkanı Çin'in BM Daimi Temsilcisi Büyükelçi Li Baodong'a, Türk askeri uçağının Suriye tarafından düşürülmesine ilişkin mektup sundu.

Öte yandan, NATO üyeleri, Ankara'nın talebiyle Suriye'nin silahsız Türk askeri uçağını düşürmesine verilecek cevabı belirlemek için toplandı. Toplantıda NATO üyeleri, Türkiye'yle tam dayanışma içinde oldukları mesajını verdi.

Türkiye'nin NATO'dan savunma amacıyla talep ettiği patriot sistemleri de Adana, Kahramanmaraş ve Gaziantep'te konuşlandırıldı.

ANGAJMAN KURALLARI DEĞİŞTİ

Milli Güvenlik Kurulunun 28 Haziran'da yapılan toplantısının ardından açıklanan bildiride, "Test ve eğitim görevi icra eden silahsız bir uçağımızın 22 Haziran 2012 tarihinde uluslararası hava sahasında Suriye tarafından vurulması olayı ayrıntılı ele alınmış, Türkiye'nin bu saldırgan eylem karşısında uluslararası hukuktan kaynaklanan tüm haklarını mahfuz tutarak kararlılıkla hareket edeceği vurgulanmıştır" ifadelerine yer verildi. 

O dönem başbakanlık görevini yürüten Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, partisinin grup toplantısında, "Türk Silahlı Kuvvetlerinin angajman kuralları, artık bu yeni aşamaya göre değiştirilmiştir. Suriye'den Türkiye sınırına güvenlik riski ve tehlikesi oluşturacak şekilde yaklaşan her askeri unsur, bir tehdit olarak değerlendirilecek, askeri hedef olarak muamele görecektir" açıklamasında bulundu.

Değişen angajman kuralları, sınıra yaklaşan silahlı unsurların tehdit olarak algılanmasını, bunlardan kaynaklanan tehditlere anında karşılık verilmesini kapsayacak şekilde düzenlendi.

Angajman kurallarının değişmesinin ardından Suriye'nin yaptığı ihlallere Türkiye anında karşılık verdi.

Bu kapsamda, Şanlıurfa'nın Akçakale ilçesine Ekim 2012'de Suriye tarafından atılan top mermisinin düşmesi ve 5 kişinin ölümüne yol açması sonrasında sınır bölgesindeki Silahlı Kuvvetler tarafından radarla tespit edilen Suriye'deki noktalara top atışı yapılarak hedefler vuruldu.

Bu yıl mayıs ayında sınır ihlali yapan Suriye helikopteri de Türk jetleri tarafından düşürüldü. 

Geçen ay da Suriye sınırında Türk hava sahasına giren milliyeti belirsiz bir hava aracının düşürüldüğü açıklandı.

RUS SAVAŞ UÇAĞI, DEĞİŞEN ANGAJMAN KURALLARI ÇERÇEVESİNDE DÜŞÜRÜLDÜ

24 Kasım'da, milliyeti kimliğini gizlediği için anlaşılamayan Rusya'ya ait savaş uçağı da değişen angajman kuralları çerçevesinde 5 dakika içerisinde 10 kez uyarılmasına rağmen Türk hava sahasına yönelik sınır ihlalini sürdürmesi nedeniyle vuruldu.

Rus savaş uçakları, Türk hava sahasına yönelik 3 Ekim, 4 Ekim ve 29 Ekim'de de ihlallerde bulundu, ihlallerin ardından Rus yetkililer, her seferinde uygun çerçevede davet edilerek bilgilendirildi.

Son olarak Türk ve Rus askeri yetkililer, 15 Ekim'de Genelkurmay Başkanlığı Karargahı'nda bir araya geldi, toplantıda Rus yetkililere "angajman kurallarının en sıkı şekilde uygulanacağı" uyarısında bulunuldu.