GÖKHAN KURTARAN
LONDRA

Merkezi Londra'da bulunan Capital Economics’in Avrupa Başekonomisti Jonathan Loynes, yakın zamanda Avrupa Merkez Bankası’nın (ECB) adımlarının etkisiyle İsviçre, Danimarka ve İsveç’nin negatif faiz politikası yürüttüğünü belirterek, “Avrupa Merkez Bankası politikaları karşısında bazı ülkelerin kendi para birimlerinin değerini düşürmek için faiz ayarlaması yapması gerekti. Avro Bölgesi’ne dahil olmayan merkez bankaları, Avrupa Merkez Bankası politikalarının kendi para birimleri üzerinde baskı oluşturarak ülkelerinin ekonomisine zarar verebileceğini düşündüler. Bu durumda bu ülkeler de ECB politikalarının gerektirdiği güzergahı takip etmek zorunda kaldılar” diye konuştu. 

- "İngiliz ekonomisi Avro Bölgesi ve hatta kuzey ülkelerinden bile güçlü gözüküyor" 

Loynes, 2009 yılından beri faiz oranını yüzde 0,05 ile rekor seviyede düşük tutan İngiltere Merkez Bankası (BoE) için bile “faiz indirimi” seçeneğinin tamamen ortadan kalkmadığına işaret etti.

Jonathan Loynes, “İngiltere Merkez Bankası Para Politikası Kurulu’nda hala 1-2 üye, olası bir faiz indirimine gidilmesi olasılığının oluşabileceğini söylüyor. Fakat böyle bir adımın atılabilmesi için İngiltere ekonomisinde bir şeylerin oldukça kötü gitmesi gerekir. İngiliz ekonomisi halihazırda Avro Bölgesi ve hatta kuzey ülkelerinden bile güçlü gözüküyor” ifadelerini kullandı.

“Bazı kuzey ülkelerinde ve İsviçre’de önümüzdeki dönemde faiz oranlarının daha da aşağı çekildiğini görebiliriz” değerlendirmesinde bulunan Loynes, ECB’nin önümüzdeki dönemde para politikası ve faiz kararlarının bunda etkili olacağını hatırlattı. 

- ECB'nin kararı Avro Bölgesi dışındaki birçok Avrupa ülkesini faiz indirimine yöneltti 

Avrupa Merkez Bankası (ECB) politika faiz oranın yüzde 0,05 oranında tutmaya devam ediyor. ECB, eylül ayı toplantısında ekonomiyi canlandırmak için radikal kararlar almış ve bu kapsamda yüzde 0,15 olan politika faizini yüzde 0,05'e, yüzde 0,40 olan marjinal borç verme faizini yüzde 0,30'a ve negatif olan mevduat faizini yüzde 0,10'dan yüzde 0,20'ye indirmişti.

Avrupa Merkez Bankası'nın (ECB) bölge ekonomilerini canlandırmak için parasal genişlemeye gitmesi, Avro Bölgesi'nin dışında kalan Avrupa ülkelerinde enflasyon görünümündeki belirsizliği artırırken, aynı zamanda ülkelerin para birimlerindeki volatiliteyi de (oynaklık) yükseltti. Bu durum karşısında, zayıflayan avroya karşı para birimlerinin değer kazanması ve enflasyondaki düşüşün önüne geçmek için ülkeler genişlemeci politikalara yönelirken, İsviçre, Danimarka ve İsveç merkez bankaları politika faizinde indirime gitti. 

Danimarka geçen ayın başında Danimarka Kronu'nun avro karşısında değer kaybetmesini engelleyebilmek için politika faizini yüzde eksi 0,75’e kadar çekti. Öte yandan halihazırda Danimarka’da yıllık bazda enflasyon ise yüzde 0,2 oranında. 

Avrupa’daki negatif faiz ve düşük enflasyon iklimin bir diğer temsilcisi olan İsviçre de bu ay politika faizini yüzde eksi 0,75 seviyesinde bırakma karar aldı. İsviçre Frangı'nın avro karşısındaki değerini korumayı amaçlayan İsviçre Merkez Bankası aynı zamanda bu yıl için enflasyon hedefini de yüzde 1 oranında azaltarak yüzde eksi 1,1'e çekti.  İsviçre’de geçen ayın yıllık bazda enflasyon verilerine göre enflasyon ise yüzde eksi 0,8 seviyesinde bulunuyor. İsviçre Merkez Bankası ocak ayında aldığı kritik bir kararla İsviçre Frangı'nın avro karşısında alt limiti olan 1,2 frangı serbest bıraktığını açıklamıştı.

İsveç Merkez Bankası (Riksbank) da yakın zamanda politika faiz oranını 0,15 puan indirip yüzde eksi 0,25’e indirdiğini duyurarak negatif faiz uygulamasına geçti. Oysa İsveç’te 1994-2015 yılları arasında uygulanan ortalama faiz yüzde 3,58 olmasına karşın ülke 1995 yılında yüzde 8,91 seviyesinde yüksek faiz ortamını da yaşamıştı. Diğer yandan son verilere göre ülkede yıllık bazda enflasyon yüzde 0,1 seviyesinde bulunuyor.

Norveç Merkez Bankası ise 11 Aralık'ta yaptığı para politikası toplantısında, politika faizini 25 baz puan düşürerek yüzde 1,25'e çekti. Norveç Merkez Bankası 19 Mart'ta politika faizinde değişikliğe gitmemesine rağmen ilerleyen tarihlerde indirimin olabileceği sinyalini verdi. Banka, daha önce aralık ayında faiz oranlarının düşürülmesine gerekçe olarak, Norveç Kronu'nun önemli derecede değer kaybetmesini, bu durumun ekonomi ve enflasyon görünümüne zarar vermesini göstermişti.