ABD Başkanı Donald Trump ile Kuzey Kore lideri Kim Jong-un yarın Vietnam'ın başkenti Hanoi'de ikinci kez bir araya gelecek. 

İki eski düşmanın bu zirvede Kuzey Kore'nin tartışmalı nükleer silah programı konusunda anlaşmaya varması umut ediliyor.

Ne konuşacaklar?

Geçen Haziran ayında Singapur'daki tarihi ilk görüşmede ele aldıkları nükleer silahlar konusuna devam edecekler.

Birçok ülke Kuzey Kore'nin nükleer silah programına son vermesini istiyor. Ancak Kuzey Kore, kendisine yönelik tehditler varolduğu sürece bu yönde adım atmayacağını ifade ediyor.

Kuzey Kore'ye uygulanan yaptırımlar, Pyongyang yönetiminin dünya ile normal ilişkiler kurmasına engel oluyor. Kim Jong-un zirvedeki amacı da olabildğince az taviz vererek yaptırımların gevşetilmesini sağlamak olacak.

Kim Jong-un Eylül 2017'de Hwasong-12 füzesinin ateşlenmesini izliyor.

Kuzey Kore zaten nükleer silahlardan vazgeçme sözü vermemiş miydi?

Hayır. Geçen yılki tarihi ilk görüşmenin sonunda Trump ve Kim'in imzaladığı Singapur Deklarasyonu iyimserlik içeriyor ancak pek ayrıntıya yer vermiyordu.

Nükleer silahların yok edilmesi ve barış hedefi doğrultusunda çalışacaklarını belirtmiş, ancak bunun ne anlama geldiği ve nasıl gerçekleşeceği konusunda herhangi bir anlaşmaya varılmamıştı. 

Kuzey Kore nükleer deneme sahasını imha etmişti - zaten nükleer silahlarının çalıştığını bildiği için buna ihtiyacı da kalmamıştı. Ancak nükleer kapasitesini geliştirmek için çalışmalarını sonlandırdığına dair başka bir sinyal yok. 

ABD istihbarat yetkilileri Kuzey Kore'nin bunu hiçbir zaman yapmayacağını söylüyor ve nükleer silahların "rejimin ayakta kalması için kritik önemde" olduğuna inandıklarını ifade ediyor.

Son dönemlerde Trump beklentilerini düşürerek Kuzey Kore'nin bundan böyle nükleer füze ve bomba denemelerine başvurmadığı sürece memnun olacağını söylemişti. 

ABD ayrıca Kuzey Kore'nin nükleer teknoloji kapasitesini liste halinde isteyebilir. Ancak Kuzey Kore bu konuda istekli değil.

Batı neden Kuzey Kore'nin nükleer silahlara sahip olmasını istemiyor?

Nükleer bombalar en etkili silah konumunda. Bazı istisnalar dışında nükleer güce sahip yeni ülkelerin ortaya çıkmaması konusunda uluslararası anlaşmalar var. 

Kuzey Kore kendi nükleer silahlarını geliştirerek bu uluslararası anlaşmaları ihlal etmiş sayılıyor.

Bu ülkenin bir gün nükleer silah kullanma riskinin yarattığı endişenin yanı sıra, teknolojisini başka ülkelere satma, yanlışlıkla nükleer silahların ateşlenmesi veya hükümetin düşmesi halinde ortaya çıkacak riskler de söz konusu olabilir. 

Kuzey Kore'nin kendi nükleer silahlarına sahip olması başka ülkeleri de bu yola itebilir. 

Amerikan askerleri Güney Kore'nin Dongducheon bölgesinde tatbikat yapıyor (2018)

Kuzey Kore gerçek bir tehdit mi?

Kuzey Kore yönetimi kendisini tehdit altında hissettiğinde nükleer veya konvansiyonel silahlara başvurmaktan çekinmeyeceğini birçok kez yinelemişti.

Bu durumdan en çok komşuları Güney Kore ile Japonya endişe duyuyor. ABD'nin de bu ülkelerde on binlerce askeri var. Kuzey Kore ayrıca ABD topraklarına ulaşacak uzun menzilli füzelere sahip olduğunu iddia ediyor. 

Son yıllarda Kuzey Kore'den gelen siber güvenlik tehditleri de artış gösterdi. Ancak siyasi yorumcular Kuzey Kore'nin herhangi bir çatışmaya yol açacak bir girişiminin rejim açısından intihar anlamına geleceğini söylüyor.

ABD ve Kuzey Kore savaş halinde mi?

Teknik olarak evet denebilir. Zira Kore Savaşı bir ateşkesle sona ermiş, ancak herhangi bir barış anlaşması imzalanmamıştı. 

Savaş sonrası yapılan bir anlaşma gereğince ABD'nin Güney Kore'de 23 bin askeri bulunuyor ve bu ülke ordusu ile ortak tatbikatlar düzenliyor. 

Zirve sonunda bir barış bildirgesi imzalanabilir. Kuzey Kore lideri Kim bu gelişmeye olumlu bakıyor. 

Ancak bu resmi bir barış anlaşması olmayacak. Zira böylesi bir anlaşmanın karmaşık ve çok yönlü pratik sonuçları olması bekleniyor. Olası bildirinin iki lider için de kendilerini iç kamuoyuna olumlu gösterme çabaslı olacağı düşünülüyor.

Zirve neden Vietnam'da?

Komünist partinin iktidarda olduğu Vietnam ile Kuzey Kore arasında siyasi benzerliklerin yanı sıra ABD ile çatışma tarihi bakımından da ortak yanlar var. 

Kuzey Kore'nin izolasyon durumundan çıkması için Vietnam iyi bir örnek olarak görülüyor. 

Kuzey Kore lideri Kim'in ABD ile anlaşmaya varması halinde yıllardır sürmekte olan ABD karşıtı propagandanın son bulması gerekecek. 

Bunun için bu ülkedeki seçkinleri de bu durumdan kazançlı çıkacakları konusunda ikna etmesi gerekiyor. Kim, bu amaçla bir süre Vietnam'ın ticaret ve sanayisini ve buradaki olumlu örnekleri inceleyecek.

Vietnam'da ayrıca Kim'in protestolar konusunda kaygı duyması gerekmiyor. Zira hükümet gösterilere izin vermeyeceği gibi zirveye katılan gazetecileri de yakın gözetim altında tutuyor. 

Kuzey Kore'de durum nasıl?

Ülkede yaşamın sıkı devlet denetimi altında olduğu söyleniyor. Dünya Gıda Programı'na göre 10 milyon kişi yeterli beslenemiyor. 

Siyasi elitler ve kentliler açısından yaşam koşullarının yaptırımlara rağmen son yıllarda çok daha iyiye gittiği biliniyor. 

Ancak insan hakları uzmanları Kuzey Kore'nin diplomatik angajman halinde olmasına rağmen ülkede çok fazla bir değişim olmadığını söylüyor. 

İnsan hakları Trump-Kim zirvesinde tartışılan konulardan biri olmayacak. Ancak bazı insani yardımların ülkeye sokulması ve savaş döneminde ayrılmış ailelerin yeniden görüşmesi için bir anlaşma üzerinde durulabilir.

Kuzey Kore'de neden elektrik yok?

Uydu fotoğraflarında ülkenin karanlık görünmesi nedeniyle bu soru Google'da en çok yanıt aranan sorulardan biri. Fotoğrafta Çin, Güney Kore ve Japonya arasında kalan karanlık alan K. Kore. 

Kuzey Kore'nin yaygın ve istikrarlı elektrik üretimi yok. Mevcut elektrik ve hidroelektrik santralleri oldukça eski, yakıt ve yedek parça sorunu var. Elektrik tüketiminde orduya ve resmi kurumlara öncelik tanınıyor. 

Kırsal alanlarda insanların pahalı ve gürültülü jeneratörler kullanması gerekiyor. Ancak son yıllarda daha ucuz ve istikrarlı enerji sağladığı için güneş enerjisi panelleri kullanımı giderek yaygınlaşıyor. 

ABD Kuzey Kore'ye saldırabilir mi?

Teorik olarak evet, ama uzmanlar bunun iyi bir fikir olmadığını söylüyor. 

Ülkede 25 milyon kişi yaşıyor. Bunların çoğu, sorunun parçası olmaktan ziyade hükümetin uygulamalarının mağduru olarak görülüyor.

Kim ve diğer kıdemli politikacıların iktidardan indirilmesi ülkede büyük bir istikrar sorunu yaratacak, insanlar komşu ülkelere göç etmek zorunda kalacaktır ki bölgede böyle bir durum elbette istenmiyor.

Ayrıca Kuzey Kore nükleer, kimyasal ve biyolojik silahların yanı sıra dev bir orduya sahip ve anında devre dışı bırakılmaları mümkün olmayacağından kısa süreli de olsa karşı saldırıda bulunacaklardır.