Medyaya yansıyan haberlere göre, ünlü ekonomist Tohti’nin dün Pekin’de ‘’yasaları çiğnemekten’’ gözaltına alındığı kaydedildi.

Reuters’in haberine göre, Uygurların haklarını savunan Tohti’nin eşi ve yakınları, evinde gözaltına alınan ünlü ekonomistin nerede olduğunu bilmediklerini söyledi.

Tohti'in eşi Guzailai Nu'er, Şincan ve Pekin’den gelen yaklaşık 30 polisin, evlerine gelerek Tohti’yi sebep belirtmeksizin gözaltına aldığı, ayrıca bilgisayarı ve kitaplarına da el koyduğunu aktardı. 

Habere göre, yaşadığı evin polis tarafından çevrildiği Guzailai’ın, telefonla "Kocama güveniyorum. Kendisi kanunsuz iş yapmadı. Kocam Şincan’daki nüfusla ilgili detaylı araştırma makaleleri yazdı. Bundan başka da bir şey yok." dediği belirtildi.

Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Hong Lei ise Pekin’deki olağan basın toplantısında yaptığı konuşmada, Tohti’nin, güvenlik görevlileri tarafından hukuka uygun olarak ‘’kanunu çiğneme şüphesiyle’’ tutukladığını söyledi. Hong, yetkililerin, olayı kanunlara göre ele almakta olduğunu da ifade etti.

Tohti, Kasım ayında Reuters'e verdiği demeçte, yabancı gazetecilerle konuştuğu gerekçesiyle devlet güvenlik ajanları tarafından fiziksel tehdit gördüğünü söylemişti.

Haberde, Tohti’nin en fazla ömür boyu hapis cezasına karşılık gelen ‘’bölücülüğü tahrik’’ suçuyla yargılanabileceği kaydedildi.

Haberde ayrıca Tohti’nin, Pekin’e gerçeği anlatmak isteği, yazdıkları ve yaptıklarıyla devletin güvenliğini tehdit etmediği de ifade edildi.

1969 yılında Şincan’ın Artux bölgesinde doğan Tohti, yüksek öğrenimini gördüğü Pekin’deki Merkezi Milliyetler Üniversitesi’nde (Minzu Üniversitesi) etnik azınlık çalışmalarında uzmanlaşmış bir ekonomi profesörü olarak görev yapıyordu. Tohti, 2006’da Çince ve Uygurca yayım yapan ve sosyal meselelerin tartışıldığı bir internet sitesi kurmuş, ancak 2008’in ortalarında yetkililer tarafından kapatılmıştı. 

Tohti, 5 Temmuz 2009’da Şincan’ın merkezi Urumçi’de çıkan ve resmi rakamlara göre yüzlerce kişinin öldüğü Uygur-Han Çinlisi çatışmasından hemen sonra yaptığı eleştirilerden dolayı tutuklanmış, daha sonra serbest bırakılmıştı.

Ünlü ekonomist, 2009’da Özgür Asya radyosuna verdiği röportajında, Çin’in iç kesimlerden Uygur bölgesine insan göçü ile genç Uygur kızların Çin’in doğusuna iş bulmak için gönderilmesi politikasını eleştirmişti. Tohti ayrıca aynı yıl, Şincan’ın valisi Nur Bekri’yi, Uygurları koruyup kollamak yerine, sürekli 1984 Bölgesel Etnik Özerklik Kanunu’nun katı olarak yorumlama çağrısı ve bölgenin istikrar ve güvenliğine vurgu yapmasını eleştirmişti. Uygur profesör, bu eleştirinin ardından ‘’bölücülük’’ suçlamasıyla gözaltına alınmış, ABD Başkanı Barack Obama’nın Çin’e baskıları sonucu diğer iki Çinli muhalifle birlikte 23 Ağustos 2009’da serbest kalmıştı.